Sprzedaż elektroniki z odwrotnym obciążeniem: skutki zmiany ceny

Przeczytaj także: Ulga na złe długi przy odwróconym VAT na towary i usługi

Komputery przenośne (tablety, notebooki, laptopy), konsole do gier wideo, procesory, telefony itp. - po spełnieniu określonych warunków można kupić bez VAT (ten nie będzie występował na fakturze zakupu). Nie oznacza to jednak, że podatek w ogóle nie wystąpi - po prostu będzie rozliczony na zasadach odwrotnego obciążenia. Aby jednak takie rozliczenie wystąpiło, muszą być spełnione następujące warunki:

• sprzedawca i nabywca muszą być czynnymi podatnikami VAT,
• sprzedaż towaru nie korzysta ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 2 lub 122 ustawy,
• łączna wartość towarów w ramach jednolitej gospodarczo transakcji obejmującej te towary, bez kwoty podatku, przekracza kwotę 20 000 zł.

Jeżeli zatem dla przykładu wartość netto zamówienia elektroniki (objętej co do zasady odwrotnym obciążeniem) wyniesie 19 500 zł, sprzedawca naliczy na fakturze VAT na zasadach ogólnych. Jeżeli jednak wartość takiego zamówienia przekroczyłaby 20 000 zł (nawet o 1 zł), sprzedaż nastąpi w ramach odwrotnego obciążenia.

Zmiana wartości transakcji

W praktyce mogą wystąpić sytuacje, w których pierwotnie przyjęta wartość transakcji zostanie zmieniona (i to w obie strony). Może zatem nastąpić jej zwiększenie ponad wskazany limit bądź zmniejszenie poniżej jego wysokość. Działania takie powodują wątpliwości, czy wskutek zmiany wartości transakcji należy dokonać też korekty jego rozliczenia?

Odpowiedź jest różna w zależności od tego, czy doszło do zwiększenie wartości transakcji (i przekroczenia limitu) czy jej zmniejszenia (i w efekcie zmieszczenia się w limicie 20 000 zł).

Zmniejszenie wartości transakcji

Mimo zatem obniżenia wartości transakcji, podatek w dalszym ciągu powinien tutaj rozliczyć nabywca w ramach odwrotnego obciążenia.

Przykład
Podatnik zawarł umowę na dostawę 10 laptopów - realizowaną w 5 transzach (po dwie sztuki na transzę). Wartość netto jednego laptopa to 4 000 zł. Zrealizowano dwie dostawy, każda po 8 000 zł i kupujący rozliczył od nich podatek VAT w ramach odwrotnego obciążenia. Niemniej po dwóch dostawach nabywca zrezygnował z pozostałej części zamówienia. Ostateczna całkowita wartość transakcji nie przekroczyła w związku z tym 20 000 zł netto. Mimo to sposób rozliczenia transakcji (w ramach odwróconego VAT) był prawidłowy i nie należy go korygować.

Zwiększenie wartości transakcji
Jeżeli zwiększenie zamówienia o dodatkowe towary zostanie dokonane po faktycznym zrealizowaniu już wszystkich dostaw w ramach umowy, to takie dodatkowe zamówienie należy traktować jako odrębną umowę/transakcję. Nie wpływa ona zatem na sposób rozliczenia pierwotnego zamówienia.

Gdyby natomiast zwiększenie wartości umowy nastąpiło w trakcie realizacji dostawy - tzn. przed jej zakończeniem, czego skutkiem będzie przekroczenie wartości transakcji w kwocie 20 000 zł, zmianie ulegnie podmiot obowiązany do rozliczenia VAT. Tutaj bowiem zwiększenie wartości zamówienia skutkować będzie objęciem go odwrotnym obciążeniem. Zmianą zostanie objęta cała transakcja, a nie jedynie ta jej część, która zostanie zrealizowana dopiero po zwiększeniu wartości zamówienia.

Przykład
Wykorzystajmy dane z pierwszego przykładu. Załóżmy jednak, że pierwotnie podatnik zamierzał kupić cztery laptopy, a po pierwszej dostawie zmienił wielkość dostawy do 10 sztuk. W efekcie wartość zamówienia z 16 000 zł netto zwiększyła się do 40 000 zł netto. W takim przypadku VAT od całej dostawy (w tym także tej, która miała miejsce jeszcze przed zmianą zamówienia i która już została zafakturowana) powinien być rozliczony przez nabywcę w ramach odwrotnego obciążenia. Pierwotne rozliczenie pierwszej dostawy należy zatem skorygować. Korekty takiej dokonuje się na bieżąco, a więc w rozliczeniu za okres, w którym wystąpiły okoliczności skutkujące zmianą podmiotu zobowiązanego do rozliczenia VAT. Warto przy tym pamiętać, że realizacja jednej transakcji może trwać dłużej, aniżeli jeden okres rozliczeniowy.