Wspólne konto bankowe nie oznacza podatku od darowizny

Przeczytaj także: Jak zwolnić z podatku darowiznę pieniędzy od brata i jego żony?

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Matka wnioskodawczyni posiada rachunek bankowy złotowy, walutowy oraz lokaty prowadzone przez bank w Polsce. Wnioskodawczyni, za zgodą matki, stała się współwłaścicielką tych rachunków bankowych, na których są gromadzone środki należące do matki.

Zainteresowana otrzymała możliwość dysponowania środkami finansowymi zgromadzonymi na rachunkach bankowych. Każdy z współwłaścicieli rachunków bankowych będzie zasilał te rachunki własnymi środkami pieniężnymi i będzie mógł tymi środkami własnymi dysponować w sposób dowolny. Dodatkowo wnioskodawczyni na zasadzie pełnomocnictwa będzie uprawniona do dysponowania środkami stanowiącymi własność jej matki (zarówno już tam się znajdujących jak i wpłacanych w przyszłości). Takie uprawnienie jednakże nie jest darowizną - zgodnie z ustaleniami ustnymi zainteresowana będzie mogła dysponować pieniędzmi majtki wyłącznie na jej potrzeby, a nie potrzeby własne. Dopiero po śmierci matki wnioskodawczyni będzie uprawniona do dysponowania pieniędzmi na potrzeby własne - jak spadkobierczyni swojej matki.

Wnioskodawczyni zadała pytanie czy będzie w takim przypadku zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(...) Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem oceny zawartej w niniejszej interpretacji jest tylko i wyłącznie stanowisko Wnioskodawczyni odnoszące się do skutków podatkowych przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego. Ocenie tej nie podlegają te stwierdzenia Wnioskodawczyni, które odnoszą się do kwestii jaka czynność miała miejsce i będzie mieć miejsce w przyszłości, gdyż nie są to zagadnienia podatkowe.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. graja - Fotolia.com

Wspólne oszczędzanie w podatku od darowizny

Współwłasność konta bankowego i upoważnienie do dysponowania pieniędzmi drugiego współwłaściciela, ale tylko na jego potrzeby, nie jest jeszcze darowizną. W efekcie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2016 r., poz. 205, ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci (art. 1 ust. 2 ustawy).

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega nabycie na podstawie tytułów ściśle w ustawie określonych. Jednym z takich tytułów jest darowizna.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera pojęcia „darowizna”, dlatego w tym zakresie odwołać się należy do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2016 r., poz. 380, ze zm.).

Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Natomiast z treści art. 890 § 1 ww. ustawy wynika, iż oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Zatem daną czynność można uznać za darowiznę, jeśli posiada cechy tegoż zobowiązania, tzn. gdy zostanie złożone oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu, a ponadto czynność ta musi polegać na nieodpłatnym świadczeniu darczyńcy (kosztem jego majątku) na rzecz obdarowanego.
Stosownie do art. 5 ww. ustawy obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Natomiast w myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 tej ustawy przy nabyciu w drodze darowizny obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń. (...)

Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlegają wyłącznie czynności, które zostały enumeratywnie wymienione w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. czynności prawne, których skutkiem jest nieodpłatne nabycie rzeczy lub praw majątkowych przez osoby fizyczne. Nabycie środków pieniężnych tytułem darowizny jest jedną z tych czynności, które ustawodawca objął zakresem przedmiotowym ustawy. W rozpatrywanej sprawie, z opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego nie wynika, aby fakt bycia współwłaścicielem wspólnych rachunków bankowych i możliwość dysponowania środkami pieniężnymi matki, pochodzącymi z jej majątku wynikał z darowizny uczynionej na rzecz Wnioskodawczyni. W uzupełnieniu wniosku stwierdzono wprost, że uprawnienie do dysponowania środkami matki Wnioskodawczyni uzyskała na podstawie udzielonego jej przez matkę pełnomocnictwa. Nadto z wniosku wynika, że środki finansowe gromadzone przez matkę mają być rozdysponowywane wyłącznie na potrzeby matki.

Zatem w świetle powołanych przepisów prawa brak jest podstaw do stwierdzenia, że w przedstawionym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn powstaną dla Wnioskodawczyni jakiekolwiek obowiązki podatkowe. (...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów