Uwaga na odwrotne obciążenie od wynajmu maszyn budowlanych!

Przeczytaj także: Kto i kiedy składa informację VAT-27 z odwrotnym obciążeniem?

Do końca 2016 r. odwrotnym obciążeniem objęte były wyłącznie określone towary i tylko jedna usługa - czyli przenoszenie uprawnień do emisji gazów cieplarnianych. Od 2017 r. w zakresie usług mamy istną rewolucję.

Rząd po prostu zauważył, że także tutaj dochodzi do istotnych nadużyć i postanowił je ograniczyć, oczywiście kosztem podatników. Nowe zasady bowiem z jednej strony komplikują dotychczasowy sposób rozliczeń takich usług, z drugiej zaś wprowadzają (przynajmniej na początku) spory chaos interpretacyjny.

Ile usług zostało objętych nowymi zasadami rozliczeń? Dużo - i to na tyle dużo, że postanowiono dołożyć do ustawy o VAT kolejny załącznik, w którym te zostały wymienione. Jest to załącznik nr 14 do ustawy o VAT i zawiera aż 48 pozycji - więcej aniżeli w przypadku towarów.

Jakie usługi się w nim znalazły? Obok wspomnianych już wyżej usług przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, są to różnego rodzaju usługi budowlane, z symbolami PKWiU zaczynającymi się od 41 do 43.
Dla innego rodzaju usług ustawodawca nie pokusił się na wprowadzenie odwrotnego obciążenia.


Wykonywanie określonych usług wiąże się też dla usługodawców z nowymi obowiązkami. Ponieważ są to usługi rozliczane w ramach mechanizmu reverse charge, należy o nich w specjalny sposób informować fiskusa, tzn. wykazywać ich wartość oraz dane kontrahentów (odbiorców usług) na formularzu VAT-27. Warto tutaj dodać, że od 2017 r. formularz taki trzeba będzie składać co miesiąc (a nie - jak to miało miejsce wcześniej - tak samo jak deklaracje VAT; a więc co miesiąc albo co kwartał).

Co z wynajmem maszyn budowlanych?

W pierwotnym projekcie nowego załącznika w pozycji 34 znajdowało się wypożyczanie konstrukcji i maszyn budowlanych wraz z operatorami i wynajem personelu dla tych usług (bez względu na symbol PKWiU).
Do finalnej wersji ustawy ostatecznie jednakże powyższa pozycja nie trafiła. Wszystko zatem zdaje się wskazywać, że jeśli przedmiotem usługi podwykonawcy będzie wypożyczenie sprzętu budowlanego, to odwrotne obciążenie nie ma zastosowania. Czy jednak na pewno?

Niestety - jak to w podatkach często bywa - pewności mieć nie można, zaś sytuacja zamiast się uprościć, istotnie się skomplikowała. Wszystko przez zastosowaną przez ustawodawcę klasyfikację.

Otóż załącznik nr 14 do ustawy o VAT obok nazw usług objętych odwrotnym obciążeniem, podaje także ich symbole PKWiU. Oznacza to, że nie można tutaj kierować się jedynie nazwą danej usługi przy określaniu zasad rozliczania od niej VAT, ale trzeba sięgnąć do klasyfikacji statystycznej i sprawdzić, co pod danym symbolem konkretnie się kryje. I tutaj może nastąpić niemałe zdziwienie.

Otóż usługi wynajmu mieszczą się m.in. w klasyfikacjach rozpoczynających się od numerów 49, 50, 51, 68, 77. Wszystko zależy od tego, co ma być przedmiotem najmu oraz w jakim zakresie i czy taka usługa nie łączy się z inną.

Wynajem i dzierżawa maszyn i urządzeń budowlanych oraz inżynierii lądowej i wodnej mieści się w grupowaniu 77.3. Symbolu takiego w załączniku nr 14 do ustawy o VAT nie znajdziemy. Trzeba jednak pamiętać, że tą klasyfikację stosujemy, gdy wynajem jest bez obsługi.

A co gdy obsługa jednak jest w pakiecie? - wtedy są one sklasyfikowane pod innymi symbolami, zaś dotarcie do nich nie należy zawsze do rzeczy łatwych i oczywistych, co prezentują chociażby dwa poniższe przykłady.

Jak zatem widać - wynajem szeroko rozumianego sprzętu budowlanego również może być objęty odwrotnym obciążeniem. Niemniej przedstawione przykłady pokazują, że tak się dzieje wówczas, gdy towarzyszy takiemu wynajmowi inna usługa (czy to montaż rusztowania, czy „dorzucenie” w pakiecie osoby obsługującej maszyny). Sam wynajem maszyny (np. w firmie zajmującej się wyłącznie ich wypożyczaniem) raczej powinien być rozliczany na zasadach ogólnych (a więc z VAT-em a nie w ramach odwrotnego obciążenia). Wszystko jednak zależy od tego, do jakiego symbolu PKWiU taka usługa zostanie zaklasyfikowana.

Uwaga na niebezpieczeństa

Darmowy dostęp do klasyfikacji PKWiU znajduje się m.in. na stronie Głównego Urzędu Statystycznego, który w tym zakresie opracował stosunkowo przyjazną wyszukiwarkę (), zwracającą w wynikach także sporo informacji na temat tego, co pod danym symbolem się kryje. Niestety informacje te nie będą wystarczające w każdym przypadku i wymagana będzie dodatkowa interpretacja tej klasyfikacji w celu ustalenia prawidłowego symbolu PKWiU do danej czynności. Do takiej interpretacji uprawniony jest urząd statystyczny. W przypadku wątpliwości warto z powyższego korzystać.

Należy także pamiętać, że od 2017 r. podatnicy obowiązani do przekazywania VAT-27, deklaracje VAT muszą przesyłać fiskusowi elektronicznie a nie papierowo.