Odliczenie ulgi prorodzinnej w PIT za 2016 r.

Przeczytaj także: Przy jednym dziecku ograniczone prawo do ulgi prorodzinnej

Kto może skorzystać z ulgi prorodzinnej? - w uproszczeniu można powiedzieć, że podatnik spełniający łącznie dwie podstawowe przesłanki. Pierwszą z nich jest uzyskiwanie dochodów opodatkowanych skalą podatkową, drugą posiadanie dzieci uprawniających do odliczenia (a więc o odpowiednim wieku i co do zasady braku dochodów). Ten, kto warunki takie spełni - z ulgi może skorzystać - przynajmniej w teorii. Praktyka pokazuje bowiem, że rozliczenie ulgi na dzieci nie jest wcale takie łatwe.

Jedno dziecko to limit dochodów rodziców

I tak pierwsze trudności pojawiają się już w przypadku, gdy ulga taka ma przysługiwać tylko na jedną pociechę. W tym przypadku prawo do ulgi jest bowiem zarezerwowane jedynie dla osób „mniej” zarabiających. W przypadku jednego dziecka ulga prorodzinna przysługuje, jeżeli dochody podatnika:

• pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112.000 zł,
• niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56.000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona wyżej, a więc 112.000 zł.

Dwoje i więcej dzieci bez limitu dochodów rodziców

Podatnicy, którzy posiadają dwójkę bądź większą liczbę dzieci, oczywiście uprawniających do odliczenia, limitem uzyskanego dochodu nie muszą się już przejmować przy określaniu prawa do ulgi. Ci muszą jedynie pamiętać, że odliczenie to przysługuje jedynie w stosunku do dochodów opodatkowanych skalą podatkową. Stąd jeżeli źródła utrzymania takiej rodziny nie są w ten sposób opodatkowane (np. korzystają z form zryczałtowanych bądź podatku liniowego), ulga i tak nie przysługuje, mimo posiadania pociech, które do niej uprawniają.

Tak ważna liczba dzieci
Ilość dzieci istotna jest nie tylko w celu ustalenia samego prawa do ulgi (i sprawdzania kryterium dochodowego). Decyduje ona także o wysokości samego odliczenia. Zasada jest prosta - na każde dziecko przysługuje odrębny limit ulgi, przy czym im większa jest liczba pociech, tym wyższa będzie wartość takiego limitu (na dziecko).

I tak na pierwsze dziecko można odliczyć miesięcznie kwotę 92,67 zł (1.112,04 zł rocznie). Taka sama wartość ulgi przysługuje na drugie dziecko. Trzecia pociecha to natomiast już kwota odliczenia 166,67 zł miesięcznie (2.0004,02 zł na rok), a czwarta i każda następna to 225 zł miesięcznie ( 2.700 zł na rok). Przejrzyściej widać to w poniższej tabeli:

Wartość odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej 2016
Liczba posiadanych dzieci (uprawnionych do skorzystania z ulgi):	Podatnik będący
	Singlem, rozwodnikiem, wdowcem, pozostający w związku małżeńskim przez część roku	Małżonkiem przez cały rok, osobą samotnie wychowującą dziecko
1 dziecko	Kwota dochodu do 56.000 zł	Kwota dochodu małżonków /osoby samotnie wychowującej dziecko do 112.000 zł
	92,67 zł ulgi/mc (1.112,04 zł/rok)
	Kwota dochodu przekraczająca 56.000 zł	Kwota dochodu małżonków /osoby samotnie wychowującej dziecko przekraczająca 112.000 zł
	0 zł ulgi
2 dzieci	Pierwsze dziecko	92,67 zł/mc	1.112,04 zł/rok
	Drugie dziecko	92,67 zł/mc	1.112,04 zł/rok
3 dzieci	Pierwsze dziecko	92,67 zł/mc	1.112,04 zł/rok
	Drugie dziecko	92,67 zł/mc	1.112,04 zł/rok
	Trzecie dziecko	166,67 zł/mc	2.000,04 zł/rok
4 i więcej dzieci	Pierwsze dziecko	92,67 zł/mc	1.112,04 zł/rok
	Drugie dziecko	92,67 zł/mc	1.112,04 zł/rok
	Trzecie dziecko	166,67 zł/mc	2.000,04 zł/rok
	Czwarte i każde następne dziecko	225,00 zł/mc	2.700,00 zł/rok

Liczymy ulgę na dzieci

Sposób liczenia ulgi prorodzinnej nie wydaje się być zbyt bardzo skomplikowany. Niemniej w praktyce może powodować pewne trudności przy ustaleniu prawidłowej wartości odliczenia. Jak zwykle bowiem diabeł tkwi w szczegółach. I tak o ile liczenie limitów rocznych jest proste, tak gdy dziecko urodzi się w trakcie roku, bądź rodzice mają tylko jedną pociechę, sytuacja się może znacznie skomplikować. Dlatego też poniżej na przykładach zaprezentujemy wyliczenie ulgi w wybranych przypadkach.

Ulga na jedno dziecko
W przypadku posiadania tylko jednej pociechy uprawniającej do ulgi, miesięczna wartość odliczenia wynosi 92,67 zł za każdy miesiąc jego wychowywania bądź sprawowania nad nim pieczy. Limit roczny to natomiast 1.112,04 zł.

Przy jednym dziecku uprawniającym do ulgi ważny jednakże jest także dochód jego rodziców (opiekunów) starających się o prawo do odliczenia. Pokażmy to na przykładzie:

Przykład
Państwo Kowalscy, pozostający w związku małżeńskim, w styczniu 2016 r. zostali rodzicami. Ich łączne dochody wyniosły 109.000 zł. W opisanym przypadku kwota ulgi wyniesie 1.112,04 zł ( tj. 12 x 92,67 zł).
Jeżeli ich dochody przekroczyłyby kwotę 112.000 zł, prawa do ulgi w ogóle by nie mieli.

Skomplikujmy powyższe. Otóż załóżmy, że nasi podatnicy nie są małżonkami, niemniej mieszkają razem i wspólnie wychowują swoje dziecko. Prawo do ulgi mają bowiem m.in. rodzice dziecka, którzy niekoniecznie muszą być małżeństwem. Dochód matki dziecka wyniósł w 2016 roku 49.000zł, zaś dochód ojca 60.000 zł. Czy w dalszym ciągu mają oni prawo do ulgi? Tak, ale tylko w przypadku matki dziecka.

W takim przypadku bowiem każdy z rodziców osobno określa swoje prawo do ulgi, zaś to mu przysługuje, jeżeli jego dochody mieszczą się w limicie 56.000 zł. Dochód matki w tym limicie się mieści, dlatego może ona z odliczenia skorzystać. Dochód ojca jest natomiast zbyt wysoki, aby miał on prawo do ulgi.

Załóżmy teraz, że matka dziecka w ogóle nie zarabia, zaś cały dochód w kwocie 109.000 zł uzyskał ojciec (rodzice nie są małżonkami). W takiej sytuacji matka dziecka ulgi nie ma od czego odliczyć, zaś ojciec nie ma do niej prawa, gdyż jego dochody przekroczyły limit 56.000 zł.

Ulga przy dwójce dzieci
Posiadanie co najmniej dwójki dzieci powoduje, że przy ustalaniu prawa do ulgi rodzice nie muszą przejmować się swoim kryterium dochodowym, a więc wysokością uzyskiwanych dochodów (te oczywiście muszą powstać, aby ulgę rozliczyć).

Jak zostało to już jednak wyżej podkreślone, zdaniem organów podatkowych pod uwagę są tutaj brane tylko te dzieci, które uprawniają do odliczenia (np. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 29.10.2015 r. nr IPPB4/4511-1098/15-2/MP). Tym samym jeżeli dla przykładu jedno dziecko ma lat 16, a drugie 27, prawo do ulgi prorodzinnej będzie określane na takich samych zasadach, jak przy jednym dziecku (a więc z kryterium dochodowym rodziców; patrz przykład pierwszy).

Dwójka dzieci uprawniających do odliczenia
Ulga prorodzinna na pierwsze i drugie dziecko liczona jest w tej samej wysokości. W skali roku zatem rodzice odliczą tutaj maksymalnie kwotę 2.224,08 zł. Jeżeli prawo do ulgi w stosunku do określonej pociechy ustanie bądź zacznie przysługiwać w trakcie roku, ulga ta ulegnie odpowiedniemu zmniejszeniu (będzie stanowiła iloczyn kwoty 92,67 zł i liczby miesięcy, za które rodzice będą uprawnieni do skorzystania z niej).

Ulga na trójkę dzieci czyli wyższy limit odliczenia
Sposób rozliczenia ulgi prorodzinnej komplikuje nieco trzecia pociecha, przy założeniu oczywiście, że cała trójka uprawnia do odliczenia. Trzecie dziecko daje bowiem prawo do wyższej kwoty ulgi, tj. 166,67 zł miesięcznie (2.000,04 zł rocznie). Jak nietrudno policzyć, w takim przypadku maksymalna wartość odliczenia na całą trójkę wynosi: (92,67 x 12) x 2 + (166,67 x 12) = 2.224,08 + 2.000,04 = 4.224,12 zł

Powyższe prowadzi do sporów interpretacyjnych. Jak bowiem ulgę tę zastosować, gdy prawo do niej na trzecie dziecko rodzice nabędą bądź utracą w trakcie roku podatkowego? Czy tutaj ograniczenie zastosować do wyższego czy niższego limitu odliczenia? Organy podatkowe podkreślają - że w takich sytuacjach ograniczany jest limit najwyższy.

Przykład
W kwietniu 2016 r. Państwu Kowalskim (pozostającym w związku małżeńskim) urodziło się trzecie dziecko. Od tego czasu mają oni trójkę dzieci, w stosunku do których mogą skorzystać z ulgi prorodzinnej. W odniesieniu do dwóch pierwszych ulga wyniesie 92,67 zł miesięcznie (rocznie 1.112,04 zł) na każde dziecko, zaś w odniesieniu do dziecka trzeciego ulga wyniesie 166,67 zł x 9 miesięcy = 1.500,03 zł. Łączne odliczenie, do którego mają prawo Państwo Kowalscy, wyniesie w związku z tym: 1.112,04 zł + 1.112,04 zł + 1.500,03 zł = 3.724,11 zł.

Ulga przy czwórce i większej liczbę dzieci
Kolejna (po trzecim) pociecha, to ponowny wzrost limitu ulgi. Ta w przypadku posiadania co najmniej czwórki dzieci będzie kształtować się następująco:

• na pierwsze i drugie dziecko po 92,67 zł miesięcznie (rocznie 1.112, 04 zł),
• na trzecie dziecko 166,67 zł miesięcznie (rocznie 2.000,04 zł),
• na czwarte i każde kolejne dziecko po 225 zł miesięcznie (rocznie 2.700,00 zł).

Należy tutaj stosować przy tym zasadę opisaną przy trójce dzieci w zakresie „okrajania” limitu w przypadku powstania bądź utraty do ulgi na dane dziecko w trakcie roku. Również tutaj stosownego ograniczenia odliczenia dokonujemy w odniesieniu do dziecka z największym limitem odliczenia.

Przykład
Państwo Kowalscy są rodzicami trójki dzieci. W marcu urodziło im się kolejne. W odniesieniu do dwóch pierwszych ulga podatkowa wyniesie zatem 92,67 zł miesięcznie (rocznie 1.112, 04 zł) na każde dziecko, na dziecko trzecie 166,67 zł miesięcznie (2.000,04 zł rocznie), zaś w odniesieniu do czwartego dziecka ulga wyniesie 225zł x10 miesięcy = 2.250,00 zł. Łączne odliczenie, do którego mają prawo Państwo Nowakowie, wyniesie w związku z tym: 1.112,04 zł + 1.112,04 zł + 2.000,04 zł + 2.250,00 zł = 6.674,12 zł.

Dzieci z różnych związków

Sytuacja komplikuje się jeszcze bardziej, gdy dzieci pochodzą z różnych związków. Organy podatkowe dbają przy tym o to, aby nie nastąpiło zbyt duże uszczuplenie budżetu w postaci wypłacanej ulgi. I tak w takim wariancie nietrudno o sytuację, w której to ulga na czwórkę dzieci jest liczona jak na dwójkę (czy w inny „wymyślny” sposób).

Dlaczego tak się dzieje? - fiskus bowiem każdemu z rodziców nakazuje tutaj liczyć ulgę tylko na swoje dzieci.

Załóżmy dla przykłady, że podatnicy nie są małżonkami i mają w sumie trójkę dzieci z różnych związków. Pani Anna i Pan Piotr mają wspólną jedną pociechę. Dodatkowo Pani Anna ma także dwójkę dzieci z poprzedniego związku. Dochód Pani Anny w 2016 r. wyniósł 70.000 zł, zaś dochód Pana Piotra 75.000 zł. Czy i w jakiej wysokości mają oni prawo do odliczenia?

I tak ponieważ Pan Piotr ma tylko jedno dziecko, przy określaniu prawa do ulgi musi on wziąć pod uwagę kryterium dochodowe. A ponieważ jego dochód przekracza limit 56.000 zł, ulga mu w ogóle nie przysługuje.

Pani Anna ma natomiast w sumie trójkę dzieci uprawniających do ulgi, w związku z tym kryterium dochodowe jej nie dotyczy. Dlatego też będzie uprawniona do skorzystania z odliczenia. Maksymalny limit ulgi wyniesie tutaj 1.112,04 zł + 1.112,04 zł + 2.000,04 zł = 4.224,12 zł. Musi ona jednak pamiętać, że limit ulgi na dwoje dzieci z innych związków jest jeden i często trzeba się nim podzielić z byłym partnerem (drugim rodzicem dziecka).

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 16.02.2015 r. nr IBPBII/l/415-961/14/DP wyjaśnił, że w przypadku wykonywania władzy rodzicielskiej przez cały rok przez oboje rodziców, ulga prorodzinna przysługuje każdemu z nich w proporcjach przez nich ustalonych. Jeżeli zaś rodzice takich proporcji nie ustalili, to należy przyjąć, że ulga przysługuje każdemu z nich w częściach równych.

W podobnym tonie wypowiedział się Minister Finansów w interpretacji z dnia 07.08.2013 r. nr DD3/033/163/IMD/13/RD-81510/13

Organy podatkowe uznają w związku z tym, że gdy rodzice nie mogą dojść do porozumienia, w jaki sposób podzielić pomiędzy siebie odliczenie, każde z nich jest uprawnione do połowy przysługującej ulgi. Pogląd ten podzielają także niektóre składy orzekające sądów administracyjnych (np. wyrok WSA w Bydgoszczy w wyroku z 22.10.2013 r., sygn. akt I SA/Bd 561/13). Sądy jednakże w ostatnio wydawanych wyrokach większy nacisk kładą na faktyczne wychowywanie dziecka, a nie jedynie prawo do wykonywania władzy rodzicielskiej.

WSA w Białymstoku w prawomocnym wyroku z 19.05.2015 r., sygn. akt I SA/Bk 242/15 wskazał, że podatnik, który skorzystał z ulgi podatkowej, obowiązany jest wykazać, że w danym roku podatkowym nie tylko posiadał, ale także wykonywał władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem.

Podobnie wypowiedział się WSA w Gliwicach w wyroku z dnia 05.05.2015 r. sygn. akt I SA/Gl 609/14, który podkreślił, że nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej” i „pieczą nad dzieckiem”, gdy w prawie rodzinnym mają one różne zakresy znaczeniowe. „Wykonywanie władzy rodzicielskiej” to bowiem faktyczna piecza nad dzieckiem, a więc wspólne zamieszkiwanie, zapewnienie/zabezpieczenie wszystkich jego potrzeb od tzw. życiowych tj., ubioru, wyżywienia po edukacyjne, rozwojowe i zdrowotne.

Sądy administracyjne zatem prawo do ulgi przyznają termu z rodziców, który faktycznie opiekuje się dzieckiem wskazując, że pojęcie „wykonywania władzy rodzicielskiej” nie jest tożsame z pojęciem „posiadania władzy rodzicielskiej” i na tle podatkowym nie należy ich utożsamiać. W związku z tym rodzic, który wprawdzie posiada władzę rodzicielską, niemniej dzieckiem się nie zajmuje, nie jest uprawniony do odliczenia.

Dzieci małżonka nie dają prawa do ulgi podatnikowi

Warto w tym miejscu przytoczyć rozstrzygnięcie Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 07.10.2015 r. nr IBPB-2-1/4511-276/15/BD rozpatrującego sprawę małżeństwa, w którym to żona miała jedno dziecko z poprzedniego związku zaś mąż miał dwójkę dzieci z poprzedniego związku. Wspólne dziecko małżonkowie mieli tylko jedno. W sumie zatem dzieci było czworo, a małżonkowie rozliczali się wspólnie.
Organ podatkowy nakazał tutaj liczenie ulgi jak dla trójki dzieci a nie czworo właśnie dlatego, że pochodziły one z różnych związków.

Zdaniem fiskusa w przypadku posiadania dzieci z różnych związków na potrzeby rozliczenia ulgi mąż nie możne uznać za swoje dziecko syna żony (i odwrotnie), gdy nie jest jego ojcem bądź go nie przysposobił.

Organ podatkowy uznał mianowicie, że w takim przypadku żona była uprawniona do ulgi w stosunku do dwójki dzieci (jednego z poprzedniego związku i jednego z obecnego małżeństwa), zaś mąż w stosunku do trójki dzieci (dwóch z poprzedniego związku i jednego z obecnego małżeństwa). Powyższego nie zmienia fakt wspólnego rozliczenia podatkowego. W związku z tym na potrzeby liczenia limitu przysługującego odliczenia troje z tych dzieci da prawo do ulgi na poziomie 92,67 zł miesięcznie (czyli jak dla dwójki pierwszych dzieci), a czwarte na poziomie 166,67 zł miesięcznie (czyli jak na trzecie dziecko).

„(...) Samo łączne „posiadanie” czwórki dzieci (z różnych związków) nie przesądza o posiadaniu prawa do zastosowania ulgi z tytułu wychowywania na wszystkie czworo dzieci.(...)

skoro Wnioskodawczyni wykonuje władzę rodzicielską tylko w stosunku do dwójki dzieci, to w zeznaniu podatkowym ma prawa do odliczenia ulgi maksymalnie na dwoje dzieci, (...) Z kolei mąż Wnioskodawczyni z racji tego, że ich wspólna córka jest już jego trzecim dzieckiem, do którego również przysługuje mu prawo do odliczenia ulgi może skorzystać z podwyższonej ulgi przysługującej na trzecie dziecko(...)” - czytamy w interpretacji.

Na jakie dzieci przysługuje odliczenie?

Ulga prorodzinna przysługuje przede wszystkim na dzieci małoletnie. Skorzystać z niej można jednakże również w stosunku do dzieci pełnoletnich:

• które otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną – tutaj nie jest istotny wiek dziecka,
• uczących się (lub studiujących i to zarówno w kraju jak i za granicą) do ukończenia 25. roku życia

W ostatniej z przytoczonych „kategorii” dzieci z odliczenia można skorzystać, o ile dziecko w 2016 r. nie uzyskało dochodów podlegających opodatkowaniu, na zasadach określonych w art. 27 i art. 30b ustawy (czyli dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych wg skali podatkowej bądź dochodów z kapitałów pieniężnych, np. ze sprzedaży akcji), w łącznej wysokości przekraczającej kwotę 3.089 zł, za wyjątkiem renty rodzinnej. W pozostałych przypadkach dochody dzieci co do zasady nie mają większego znaczenia przy określaniu samego prawa do odliczenia.

Liczenie dochodu dziecka
Organy podatkowe stoją na stanowisku, że przez dochód dziecka należy rozumieć przychód pomniejszony jedynie o koszty jego uzyskania. Jeżeli otrzymany wynik przekroczy wskazany wyżej limit, dziecko (pełnoletnie i uczące się) nie daje prawa do skorzystania z ulgi i nie jest na potrzeby tego odliczenia w ogóle brane pod uwagę (np. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 01.07.2015 r. nr IPTPB2/4511-178/15-4/AK).

Co na to sądy administracyjne? Niestety te nie wypracowały jednolitej linii orzeczniczej.

Przykładowo NSA w wyroku z dnia 23 kwietnia 2015 r., sygn. akt II FSK 675/13 uznał, że przez dochód dziecka, przy określaniu prawa do ulgi, należy rozumieć kwotę odpowiadającą podstawie obliczenia podatku, do której odwołują się art. 27 i art. 30b u.p.d.o.f. To od tej kwoty zależy bowiem bezpośrednio wysokość należnego podatku dochodowego oraz to, czy dziecko będzie w ogóle zobowiązane do jego uiszczenia.

Podobnie wypowiedziały się także: WSA w Gdańsku w wyroku z dnia 02 lipca 2014 r. (sygn. akt I SA/Gd 485/14 – orzeczenie prawomocne), WSA w Łodzi w wyroku z dnia 25 kwietnia 2013 r. (sygn. akt I SA/Łd 93/13 - utrzymany w mocy przez NSA, sygn. akt II FSK 2163/13), WSA w Olsztynie w wyroku z dnia 19 stycznia 2012 r. (sygn. I SA/OL 734/11 – orzeczenie prawomocne).
Każdy ze składów orzekających przyznał, że przy ustalaniu dochodu dziecka istotnego dla preferencji podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych, uzyskany przychód należy pomniejszyć nie tylko o przysługujące koszty, ale także o potrącone z wynagrodzenia składki na ubezpieczenie społeczne. Dochód taki należy tutaj traktować bowiem na równi z podstawą opodatkowania.

Na drugim biegunie mamy natomiast m.in. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 lutego 2016 r., sygn. akt II FSK 3506/13, który to uznał, uwzględnienie, przy obliczaniu wysokości dochodów dziecka podatników podlegających opodatkowaniu, odliczenia na składki ubezpieczenia społeczne, określające w ten sposób limit dochodów podlegających opodatkowaniu, a następnie odliczenia od podatku pomniejszonego o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, powoduje w istocie kumulację ulg podatkowych. Dochód podlegający opodatkowaniu, o którym mowa w art. 6 ust. 4 pkt 3 ustawy o PIT, należy rozumieć więc jako dochód, o którym stanowi art. 9 ust. 2 ustawy. Wyjście poza to pojęcie dochodu prowadziłoby do odmiennych konsekwencji interpretacyjnych.

Za jaki okres odliczenie?

W stosunku do dzieci małoletnich prawo do ulgi prorodzinnej przysługuje za okres wykonywania władzy rodzicielskiej, pełnienia funkcji opiekuna prawnego lub sprawowania opieki nad dzieckiem jako rodziny zastępczej. Jeżeli zaś chodzi o dzieci pełnoletnie, z ulgi można skorzystać za miesiące, w których podatnik wykonywał ciążący na nim obowiązek alimentacyjny lub sprawował funkcję rodziny zastępczej. Ulgę liczy się tutaj za poszczególne miesiące, w których spełnione były powyższe warunki.

Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę ulgi mogą oni odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez siebie ustalonej (i to zarówno, gdy rozliczają się wspólnie jak i osobno).

Jeżeli dziecko urodziło się w trackie roku, prawo do ulgi na nie podatnicy nabywają poczynając od miesiąca urodzenia (włącznie). Jeżeli zatem przykładowo dziecko urodziło się w marcu (nie jest tutaj istotny konkretny dzień), prawo do ulgi będzie przysługiwać za 10 miesięcy, a więc okres marzec-grudzień roku podatkowego.

W przypadku pełnoletnich dzieci pełnosprawnych, ulga przysługuje do ukończenia 25. roku życia, o ile dziecko się nadal uczy. Jeżeli dziecko pełnoletnie w trakcie roku skończy jedną szkołę lub studia, nie odbiera mu to statusu osoby uczącej się z chwilą otrzymania świadectwa (czy złożenia egzaminu dyplomowego), o ile dalej będzie ono w trakcie roku naukę kontynuować.

Podatnik nie ma natomiast prawa do skorzystania z ulgi poczynając od miesiąca, w którym dziecko:

1. na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych,
2. wstąpiło w związek małżeński.

Dodatkowo, jeżeli w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana była władza rodzicielska, pełniona funkcja opiekuna prawnego lub sprawowana opieka poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej przez kilku podatników, każdemu z nich przysługuje za taki miesiąc prawo do ulgi w wysokości 1/30 miesięcznej kwoty ulgi za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.

Odliczenie ponad limit podatku

W PIT co do zasady odliczyć nie można więcej, niż zapłacono podatku (bądź powinno się zapłacić). Ulgi, które z uwagi na zbyt niski dochód nie mogą być w pełni rozliczone, w zdecydowanej większości po prostu przepadają.

Odstępstwem od tej reguły jest jednak ulga prorodzinna. Tutaj bowiem, jeżeli kwota przysługującego odliczenia będzie wyższa od kwoty odliczonej z tytułu korzystania z ulgi (czyli kwoty podatku) wykazanej w zeznaniu rocznym, podatnikowi będzie przysługiwać do zwrotu dodatkowa kwota stanowiąca różnicę między kwotą przysługującego odliczenia a kwotą odliczoną w zeznaniu podatkowym.

Górny limit odliczenia jednakże i w takim przypadku został wprowadzony. Otóż wskazana różnica (a więc, jak mówi ustawa: różnica między kwotą przysługującego podatnikowi odliczenia a kwotą odliczoną w zeznaniu podatkowym) nie będzie mogła przekroczyć sumy kwoty składek na ubezpieczenie społeczne oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne, podlegających odliczeniu.

Dokumentowanie ulgi

Ulgę na dzieci wykazuje się w załączniku do zeznania oznaczonym symbolem PIT/O. Tutaj oprócz kwoty ulgi, należy wskazać także liczbę dzieci, w stosunku do których z ulgi się korzysta, ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów – imiona i nazwiska oraz daty urodzenia.

Dodatkowo na wezwanie urzędu skarbowego czy urzędu kontroli skarbowej, podatnik musi także przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia w tym w szczególności:

1. odpis aktu urodzenia dziecka;
2. zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
3. odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
4. zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

Dokumentów tych nie przekazuje się łącznie z zeznaniem podatkowym Dokumenty te przekazać należy wyłącznie na żądanie organu kontrolującego.

Z ulgi skorzystać mogą jedynie ci podatnicy, którzy uzyskiwali w 2016 r. dochody opodatkowane skalą podatkową.