Zwolnienie od podatku darowizny pieniędzy na konto zagranicznej spółki

Przeczytaj także: Podatek od darowizny: zwolnienie gdy przelew od darczyńcy

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Wnioskodawca zamierza zawrzeć umowę spółki Limited Liability Company, w której to zobowiąże się do wniesienia wkładu pieniężnego o określonej wartości.

LCC będzie zorganizowana i zarejestrowana w USA. Będzie jednocześnie posiadać rachunek bankowy w Polsce.
Matka wnioskodawcy zamierza darować mu środki pieniężne na podstawie pisemnej umowy darowizny. Środki te wnioskodawca chce przekazać do LLC tytułem swojego wkładu. Dlatego też w umowie darowizny rozważana jest możliwość wskazania, że przekazywana darowizna ma nastąpić bezpośrednio na rachunek bankowy LLC tytułem wkładu do spółki, do którego wniesienia zobowiązał się w umowie spółki wnioskodawca.

Darowiznę taką wnioskodawca zgłosi do urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od powstania obowiązku podatkowego oraz udokumentuje jej otrzymanie poprzez przedłożenie potwierdzenia dokonania przelewu na rachunek LLC. Wnioskodawca zadał pytanie, czy w takim przypadku będzie uprawniony do skorzystania ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn, przewidzianego w art. 4a ustawy? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy i odstąpił od jego uzasadnienia prawnego. Stanowisko to było następujące:

„(...) Zdaniem Wnioskodawcy, ze względu na fakt, że przekazanie środków pieniężnych w ramach darowizny pomiędzy matką Wnioskodawcy a Wnioskodawcą nastąpi na podstawie umowy zawartej na piśmie oraz zostanie udokumentowane przekazaniem środków na konto wskazane przez Obdarowanego, a także darowizna zostanie zgłoszona naczelnikowi urzędu skarbowego na odpowiednim formularzu w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, darowizna będzie podlegać zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. Jakub Krechowicz - Fotolia.com

Darowizna pieniędzy tylko przelewem bankowym

Pieniądze nie muszą trafić na konto obdarowanego, aby korzystały ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2016 r., poz. 205, ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: darowizny, polecenia darczyńcy.

W myśl art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy stanowi, że obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

W ustawie o podatku od spadków i darowizn nie zawarto definicji pojęcia „darowizna”, dlatego w tym zakresie należy odwołać się do przepisów Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 888 § 1 z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2016 r., poz. 380, ze zm.), przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Darowizna należy zatem do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 9637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

Do I grupy podatkowej, w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy, zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Z kolei, zgodnie z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:
1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych należy dokonać na formularzu SD-Z2.

W art. 4a ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn wskazano, że w przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1-2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Zgodnie z art. 4a ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:
1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

Z zacytowanych powyżej przepisów wynika zatem, że podstawowym kryterium uprawniającym do skorzystania ze zwolnienia, jeżeli przedmiotem darowizny są środki pieniężne, poza zgłoszeniem (za wyjątkiem sytuacji określonych w art. 4a ust. 4) nabytych środków pieniężnych naczelnikowi urzędu skarbowego, jest udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo- kredytowej lub przekazem pocztowym.

Reguły wykładni językowej wskazywałyby na utożsamienie pojęcia „rachunek bankowy” jedynie z rachunkiem bankowym w rozumieniu art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. –Prawo bankowe (Dz.U. z 2015 r., poz. 128, ze zm.) prowadzonym przez bank dla nabywcy środków pochodzących z darowizny.

Przy takim rozumieniu tego zwrotu, skorzystanie ze zwolnienia wynikającego z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn byłoby możliwe jedynie w przypadku bezpośredniego przekazania środków pieniężnych przez darczyńcę na rachunek bankowy obdarowanego. W każdej innej sytuacji, nabywca środków pieniężnych tytułem darowizny musiałby uiścić należny podatek na zasadach ogólnych, tj. jak dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Jednak, jak wskazują sądy administracyjne, zastosowana wykładnia językowa nie może sprowadzać się do szukania sensu poszczególnych wyrazów, lecz powinna być połączona z analizą celu regulacji prawnej.

Dla przykładu, Wnioskodawca przywołał kilka cytatów z orzecznictwa.
W ocenie Wnioskodawcy, tak postawione cele stoją w sprzeczności z literalną, zawężająca wykładnią warunku wskazanego w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zdaniem Wnioskodawcy w sytuacji, gdy środki pieniężne będące przedmiotem darowizny zostaną przekazane bezpośrednio na rachunek bankowy innego podmiotu (LLC), lecz na rzecz Obdarowanego należy uwzględnić linię orzeczniczą w takich sprawach wyznaczoną przez Naczelny Sąd Administracyjny, gdzie wskazano m.in., że cyt.:
„Sformułowanie użyte w art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d. "na rachunek bankowy nabywcy" nie oznacza, że musi to być konto, jakie bank prowadzi dla obdarowanego (…)” (wyrok NSA z 14 marca 2012 r., sygn. akt II FSK 1534/11).

„(…) celem, który w opinii Naczelnego Sądu Administracyjnego, przyświecał ustawodawcy tworzącemu powyższą regulację, nie było pomnażanie zysków prywatnych instytucji finansowych, którymi są banki, lecz uzyskanie pewności co do pochodzenia środków będących przedmiotem darowizny. Cel ten zostanie osiągnięty także w przypadku udokumentowania darowizny środków pieniężnych dowodem ich przekazania na rachunek bankowy należący do innego – niż obdarowany – podmiotu, ale na jego rzecz. Nie ma tu żadnego pola do nadużyć.” (wyrok NSA z dnia 19 stycznia 2012 r., sygn. akt II FSK 1419/10).

Zatem, jak podkreślił Wnioskodawca, zgodnie z poglądem Sądu, podlega zwolnieniu od podatku nabycie tytułem darowizny środków pieniężnych, jeżeli nabycie to zostało zgłoszone organowi podatkowemu we właściwym czasie i udokumentowane dowodem przekazania na rachunek bankowy prowadzony dla innego, niż obdarowany, podmiotu, ale na rzecz osoby obdarowanej.

W konsekwencji przyjętej przez Naczelny Sąd Administracyjny interpretacji przepisu art. 4a pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, należy stwierdzić, że w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, warunek określony w tym przepisie jest spełniony także wtedy, gdy nabywca udokumentuje ich otrzymanie dowodem przekazania bezpośrednio na rachunek osoby trzeciej, w wykonaniu zawartej z nim umowy lub tytułem zobowiązania ciążącego na obdarowanym wobec osoby trzeciej.

Wnioskodawca wskazał ponadto, że z uzasadnienia rządowego projektu zmiany ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz podatku od czynności cywilnoprawnych (druk sejmowy nr 736 z 28 czerwca 2006 r.), wprowadzającego m.in. do ustawy o podatku od spadków i darowizn przepis art. 4a wynika, że „projektowane zmiany (...) mają na celu zapewnienie ochrony interesów majątkowych członków najbliższej rodziny.” W uzasadnieniu podkreślono również, że zniesienie obciążeń podatkowych dla nabywających nieodpłatnie majątek od osób najbliższych ma na względzie „konieczność szczególnej ochrony sytuacji majątkowej rodziny.”

Zdaniem Wnioskodawcy, zastosowanie zwolnienia przewidzianego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn możliwe będzie również wtedy, gdy Wnioskodawca otrzyma darowiznę, lecz darowizna ta zostanie przekazana nie bezpośrednio na jego rachunek, lecz na rachunek przez niego wskazany (na rachunek LLC tytułem wkładu, do którego zobowiązany będzie Wnioskodawca). Wraz ze zgłoszeniem otrzymanej darowizny, Wnioskodawca przedstawi udokumentowanie jej otrzymania potwierdzeniem dokonania przelewu przez Darczyńcę bezpośrednio na rachunek LLC. Z potwierdzenia przelewu wynikać będzie, że Darowizna była dokonana na rzecz Wnioskodawcy.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca przywołał fragmenty wyroków NSA z 22 kwietnia 2015 r., sygn. akt II FSK 619/13, 14 marca 2012 r., sygn. akt II FSK 1534/11 oraz 19 stycznia 2012 r., sygn. akt II FSK 1419/10, oraz interpretacji indywidualnych znak: IBPB-2-1/4515-227/15/BJ i IPPB2/1515-95/15-4/MZ. (...)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów