Wartość początkowa nieruchomości otrzymanej w darowiźnie

Przeczytaj także: Czy przeznaczony do sprzedaży środek trwały podlega amortyzacji?

Przedstawmy powyższe na przykładzie:
W 2005 r. przedsiębiorca otrzymał od rodziców w darowiźnie samochód. Wartość tej darowizny określona w umowie odpowiadała wartości rynkowej samochodu z dnia darowizny i wynosiła 50 000 zł.
Obecnie wartość tego samochodu wynosi zaledwie 15 000 zł.

Inny przedsiębiorca w 2001 r. otrzymał od swoich rodziców w darowiźnie budynek o wartości 100 000 zł (taka kwota znalazła się też w umowie darowizny). Obecnie nieruchomość ta jest warta 500 000 zł.

Zarówno pierwszy jak i drugi przedsiębiorca zamierzają wprowadzić wskazane przedmioty darowizn do środków trwałych prowadzonych firm i je amortyzować. Jak należy tutaj ustalić ich wartości początkowe?

Powyższe oznacza zatem, że przy ustalaniu wartości początkowej środków trwałych otrzymanych w drodze umowy darowizny decydujące znaczenie ma ich wartość określona w umowie darowizny, o ile nie jest ona wyższa od wartości rynkowej (ustalonej na dzień takiej darowizny). Dopiero gdy wartość ta nie jest znana, stosowana jest ich bieżąca wycena.

Jak zatem podatnicy z naszego przykładu winni ustalić wartość początkową przyjętych do firmy składników majątku?

Otóż właściciel samochodu, jeżeli tylko posiada jeszcze umowę darowizny, jego wartość początkową określi w wysokości podanej w tej umowie, czyli 50 000 zł, mimo że obecnie samochód ten jest wart jedynie 15 000 zł. Korzyść podatkowa (w postaci odpisów amortyzacyjnych czy też zaliczeniu do kosztów niezamortyzowanej części wartości środka trwałego w związku z np. jego sprzedażą) jest tutaj zatem oczywista (w postaci ponad trzykrotnie wyższych kosztów uzyskania przychodów).

Jeżeli jednak umowy darowizny przedsiębiorca już nie posiada, wartość początkową określi w wysokości 15 000 zł.

Niestety to, co w przypadku właściciela samochodu było zaletą, u właściciela nieruchomości jest wadą. Nieruchomości bowiem z upływem czasu z reguły zyskują na wartości a nie tracą. Tak też jest w naszym przypadku: wartość nieruchomości ze 100 000 zł w 2001 r. wzrosła na chwilę obecną do kwoty 500 000 zł.

Tutaj korzystniejszym rozwiązaniem zatem jest zastosowanie bieżącej wartości rynkowej nieruchomości. Niestety organy podatkowe podkreślają, że nie jest to możliwe.

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 03.02.2014 r. nr ITPB1/415-1140/13/PSZ wyjaśnił, że jeżeli nie występuje sytuacja, w której ustalenie ceny nabycia środka trwałego nie jest możliwe, nie jest dopuszczalne jej ustalenie w oparciu o bieżącą wartość rynkową. Wartość początkową nabytego mieszkania należy ustalić wyłącznie na podstawie ceny nabycia (w rozpatrywanej sprawie wnioskodawczyni zakupiła mieszkanie), zgodnie z brzmieniem art. 22g ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest możliwe przyjęcie przez zainteresowaną wartości początkowej na podstawie art. 22g ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mimo faktu, iż mieszkanie zostało nabyte w 1992 r. jeszcze przed denominacją złotego.

Dodajmy, że wówczas mieszkanie to wnioskodawczyni kupiła za kwotę 365 mln zł, co po denominacji daje wartość zaledwie 36,5 tys. zł.

W związku z powyższym podatnik z naszego przykładu, który otrzymał nieruchomość w darowiźnie, jej wartość początkową będzie musiał ustalić w wysokości historycznej, wynikającej z zawartej umowy darowizny.

Wykorzystywanie w działalności gospodarczej jedynie części nieruchomości

O kolejnym ograniczeniu muszą pamiętać ci, którzy w firmie zamierzają wykorzystywać nie całą nieruchomość a jedynie jej część.

Jeżeli zatem przedsiębiorca z naszego przykładu na cele działalności gospodarczej wykorzystywałby jedynie 60% powierzchni posiadanej nieruchomości, to odpisy amortyzacyjne będą naliczane od 60% z 100 000 zł, czyli od wartości 60 000 zł (dla uproszczenia przyjęto, że taka jest wartość samego budynku/lokalu - bez gruntu, który jest odrębnym od budynku środkiem trwałym i nie podlega amortyzacji).