Pierwsze zasiedlenie w VAT interpretowane na nowo?

Przeczytaj także: Użytkowanie wieczyste: sprzedaż zwolniona z VAT?

Zgodnie z powyższym, aby po wybudowaniu budynku czy budowli nastąpiło ich pierwsze zasiedlenie, musi dojść do dostawy towaru bądź świadczenia usługi - jedynie takie czynności są bowiem opodatkowane. Pierwszym zasiedleniem będzie zatem sprzedaż nieruchomości, jej wynajem, dzierżawa czy oddania w leasing. Do tej pory organy podatkowe zgodnie twierdziły, iż w związku z powyższym do takiego zasiedlenia nie dochodzi jeżeli podatnik sam wybudował budynek i wykorzystywał go wyłącznie do własnych celów firmowych (tj. gdy budynek nie był wynajmowany). Budynek taki bowiem nie był „wydany w wykonywaniu czynności opodatkowanej”. W efekcie późniejsza sprzedaż takiej nieruchomości (nawet gdy miała miejsce kilkanaście lat po wybudowaniu) dokonywana jest w ramach pierwszego zasiedlenia, a co za tym idzie - nie może do niej mieć zastosowania zwolnienie z VAT.

Odmienny pogląd NSA

Wątpliwość w takim interpretowaniu przepisów powziął jednakże Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 14 maja 2015 r., sygn. akt I FSK 382/14. Skład orzekający wskazał, że polska ustawa o VAT definiuje pojęcie „pierwszego zasiedlenia”. 112 dyrektywa unijna natomiast posługuje się tym pojęciem lecz go nie definiuje i nie wprowadza też dodatkowych warunków go określających.

NSA uznał, że definicja „pierwszego zasiedlenia (zajęcia)” zawarta w dyrektywie 112 ma charakter autonomiczny. Nie było w związku z tym konieczne jej definiowanie w ustawie o VAT, poza pewnymi nielicznymi wyjątkami. Co za tym idzie, polski ustawodawca nie miał uprawnienia do precyzowania warunków zastosowania kryterium pierwszego zasiedlenia w odniesieniu do sytuacji zaistniałych po wybudowaniu budynku.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. sitthiphong - Fotolia.com

Pierwsze zasiedlenie w VAT interpretowane na nowo?

Pierwsze zasiedlenie ma bardzo istotne znaczenie przy stosowaniu prawidłowej stawki podatku od towarów i usług do dostawy nieruchomości zabudowanych. Jego definicja znalazła się w ustawie o VAT, niemniej zdaje się nie mieć ona umocowania w prawie unijnym.

Porównując zakresy definicji „pierwszego zasiedlenia” wynikające z ustawy o VAT i dyrektywy 112 NSA wskazał, że ustawodawca polski dokonał zawężenia tej definicji w porównaniu do definicji unijnej. Wykładnia językowa, systematyczna i celowościowa dyrektywy 112 wskazuje wyraźnie, że ww. pojęcie należy rozumieć szeroko jako „pierwsze zajęcie budynku, używanie”. Tak też należy zatem odczytywać definicję przewidzianą w treści art. 2 pkt 14 ustawy o VAT.

Podobny pogląd wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 9 czerwca 2015 r., sygn. akt I FSK 213/14.

Na marginesie dodajmy, że w związku z powyższymi rozbieżnościami interpretacyjnymi NSA postanowieniem z dnia 23 lutego 2016 r., sygn. akt I FSK 1573/14 skierował w tym zakresie pytanie prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Zmiana stanowiska organów podatkowych ...

Wyrok NSA z dnia 14 maja 2015 r., sygn. akt I FSK 382/14 w swoim rozstrzygnięciu uwzględnił Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 25.04.2016 r. nr IPPP3/4512-208/16-2/ISZ. Czytamy w niej, że:

„(...) Należy zauważyć, że w kwestii rozumienia definicji pierwszego zasiedlenia wypowiedział się NSA w wyroku z dnia 14 maja 2014 r. o sygn. I FSK 382/14. Sąd w wyroku tym stwierdził, że: „Wykładnia językowa, systematyczna i celowościowa dyrektywy 112 wskazuje wyraźnie, że ww. pojęcie należy rozumieć szeroko jako „pierwsze zajęcie budynku, używanie”. Zatem w taki sposób powinna być odczytywana definicja przewidziana w treści art. 2 pkt 14 ustawy o VAT”. (...)

Oznacza to, że Wnioskodawca użytkując ww. Budynek dla celów działalności gospodarczej od roku 2011 spełniła warunki przewidziane dla zwolnienia w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT. Planowana dostawa Budynku nastąpi po pierwszym zasiedleniu w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy o VAT oraz od momentu pierwszego zasiedlenia do momentu planowanej sprzedaży Nieruchomości upłynie okres dłuższy niż 2 lata.

W związku z tym, dostawa Budynku znajdującego się na Nieruchomości będzie korzystała ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od towarów i usług. (...)”