Zakup ziemi rolnej z podatkiem od czynności cywilnoprawnych

Przeczytaj także: Podatek PCC a sprzedaż gospodarstwa rolnego

Podatkiem od czynności cywilnoprawnych objęte są m.in.:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

Wskazane czynności objęte są tym podatkiem także wówczas, gdy tyczą się nieruchomości wchodzących w skład gospodarstw rolnych. Dla nich jednakże ustawodawca przewidział zwolnienie z podatku. Mówiąc innymi słowy opisane czynności, a dotyczące gospodarstw rolnych, podlegają pod regulacje ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, niemniej podatek ten tutaj nie wystąpi z uwagi na zwolnienie.

Zwolnienie to jest określone w at. 9 pkt 2 ustawy o PCC.
Do końca 2015 r. przepis ten wskazywał, że zwalnia się od podatku przeniesienie własności nieruchomości lub ich części, wraz z częściami składowymi, z wyjątkiem budynków mieszkalnych lub ich części znajdujących się na obszarze miast, w drodze umów:
a) sprzedaży,
b) dożywocia,
c) o dział spadku - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
d) o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
e) darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
f) zamiany - do wysokości wartości rynkowej nieruchomości wraz z jej częściami składowymi,
- pod warunkiem, że w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, w chwili dokonania czynności, nabyte grunty stanowią gospodarstwo rolne albo utworzą gospodarstwo rolne lub wejdą w skład gospodarstwa rolnego będącego własnością nabywcy.

Aby zatem skorzystać ze zwolnienia wystarczyło, aby osoba nieposiadająca gospodarstwa kupiła co najmniej 1 ha ziemi rolnej. Ta bowiem utworzyłaby gospodarstwo rolne.
Jeżeli natomiast nabywca posiada już gospodarstwo rolne, to każde dokupienie gruntów rolnych mających je powiększyć (bez względu na ich wielkość), w tym nawet wówczas, gdy grunty te wcześniej gospodarstwa rolnego nie tworzyły, korzystało ze zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych.

Powyższy kształt przepisów został jednakże istotnie zmieniony z dniem 01 stycznia 2016 r. Ustawodawca, w celu ograniczenia nadużyć w stosowaniu tego zwolnienia, wprowadził do niego nowe, restrykcyjne warunki.

Nowe regulacje uzależniają zatem prawo do skorzystania ze zwolnienia od spełnienia łącznie czterech warunków:

1. Rodzaj umowy.
   Obecnie jedynie przeniesienie własności w drodze umowy sprzedaży korzysta ze zwolnienia.
2. Istnienie gospodarstwa rolnego
   Obecnie nabywane grunty muszą zarówno stanowić gospodarstwo rolne przed nabyciem jak i utworzyć bądź powiększyć już istniejące gospodarstwo rolne po ich nabyciu, aby zwolnienie przysługiwało.
3. Wielkość gospodarstwa rolnego
   Aby ze zwolnienia skorzystać, gospodarstwo rolne, które utworzą bądź powiększą nabyte grunty, musi mieć powierzchnię nie mniejszą niż 11 ha i nie większą niż 300 ha po włączeniu do niego nabytych gruntów.
4. Okres prowadzenia gospodarstwa rolnego
   Nabywca musi prowadzić gospodarstwo rolne przez co najmniej okres pięciu następnych lat liczonych od daty nabycia gruntów, aby nie stracić prawa do zwolnienia.

Warto też wspomnieć iż obecnie zwolnienie obejmuje jedynie grunty. Wcześniej były to natomiast wszelkie nieruchomości wchodzące w skład gospodarstwa rolnego, za wyjątkiem budynków mieszkalnych lub ich części znajdujących się na obszarze miast.

Ci, którzy nie spełniają kryteriów pozwalających na zastosowanie zwolnienia, od zakupu zapłacą 2 proc. podatek.