Zapłata podatków przez rodzinę podatnika od 2016 r.

Przeczytaj także: Zapłata zobowiązania podatkowego przedsiębiorcy przez podmiot trzeci

Najczęstszym sposobem wygaszania zobowiązań podatkowych jest nic innego, jak ich zapłata, co wynika wprost. Z art. 59 §1 pkt 1 Ordynacji podatkowej. Przepis ten był jednak przedmiotem sporów pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi w przypadku, gdy zobowiązanie takie regulował nie bezpośrednio sam zainteresowany, a inna osoba w postaci chociażby członka rodziny. Mianowicie czy i w takiej sytuacji dochodziło do wygaśnięcia zobowiązania podatkowego wskutek dokonania zapłaty? Sprawa wydaje się nie być do końca jasna.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 22 lipca 1998 r., sygn. akt III SA 311/97 uznał, że organ podatkowy może przyjąć świadczenie jedynie od tego podmiotu, z którym łączy go administracyjny prawny. Stosunek ten natomiast nawiązuje się na podstawie ustawy a nie umowy. Podmiotem zobowiązanym w stosunku do organu podatkowego jest tutaj podatnik lub płatnik. Przepisy podatkowe natomiast nie zawierają podstawy prawnej, która uprawniałaby organ podatkowy do przyjęcia podatku od osoby trzeciej, która nie jest jego podatnikiem ani płatnikiem.

Kliknij, aby powiekszyć

fot. serq - Fotolia.com

Zapłata podatków przez rodzinę podatnika od 2016 r.

Od początku 2016 r. obowiązują znowelizowane przepisy Ordynacji podatkowej, które ułatwiają m.in. kwestię regulowania podatków. Obecnie zobowiązanie takie może zapłacić nie tylko podatnik, ale także członkowie jego rodziny.

W efekcie przyjęte świadczenie będzie tutaj nienależne i nie spowoduje wygaśnięcia zobowiązania podatnika.

Pogląd zgoła przeciwny przyjął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 18 czerwca 2003 r., sygn. akt SA/Bd 1138/03. Jego zdaniem zgodnie z art. 59 §1 pkt 1 Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe wygasa przez zapłatę podatku. Regulacja ta nie wskazuje natomiast, że zapłaty takiej musi dokonać wyłącznie podatnik. W związku z tym należy przyjąć, że zapłaty może tutaj dokonać także osoba trzecia, o ile uczyni to dobrowolnie za podatnika, względnie czując się następcą prawnym, wskazując zobowiązanie, z tytułu którego następuje zapłata.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 czerwca 2008 r., sygn. Akt I SA/Rz 605/07 uznał z kolei, że nie znajduje podstawy prawnej i sprzeczna jest z istotą podatkowego stosunku zobowiązaniowego teza, że dobrowolna zapłata podatku przez osobę trzecią powoduje wygaśnięcie zobowiązania podatkowego i tym samym zwalnia podatnika z ciążącego na nim obowiązku zapłaty podatku. Jeżeli jednak osoba trzecia dokonuje wpłaty podatku, występując jako wyręczyciel podatnika, zaś sama zapłata następuje z jego własnych (podatnika) środków, to podatnikiem i stroną postępowania podatkowego jest podmiot w imieniu którego dokonano wpłaty i wpłata ta powoduje wygaśnięcie jego zobowiązania podatkowego.

Również uchwała podjęta przez skład siedmiu sędziów NSA w dniu 26 maja 2008 r., sygn. akt I FPS 8/07 wskazuje, że zapłata, o której mowa w art. 59 § 1 pkt 1 w zw. z art. 60 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej (w brzmieniu obowiązującym w 2004 r.), dokonana przez inny podmiot w imieniu podatnika nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania podatkowego tego podatnika.

Od roku 2016 spór ten powinien zostać zakończony. W Ordynacji podatkowej znalazły się bowiem przepisy umożliwiające wprost regulowanie podatków podatnika przez osoby trzecie. Jest to nowo dodany art. 62b Ordynacji podatkowej.

I tak, zgodnie z nowymi regulacjami zapłata podatku może nastąpić także przez:

1. małżonka podatnika, jego zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę;
2. aktualnego właściciela przedmiotu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego, jeżeli podatek zabezpieczony jest hipoteką przymusową lub zastawem skarbowym
3. inny podmiot, w przypadku gdy kwota podatku nie przekracza 1000 zł.

Nadto w przypadkach opisanych wyżej w pkt 1 i 3, gdy treść dowodu zapłaty nie budzi wątpliwości co do przeznaczenia zapłaty na zobowiązanie podatnika, przyjmowane jest domniemanie, że wpłata ta pochodzi z jego środków, mimo, że faktycznie dokonuje jej inna osoba.

Przedstawione zmiany weszły w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. Przepisy przejściowe nie wskazują przy tym, że mają one zastosowanie tylko do zobowiązań podatkowych powstałych od tego dnia. Można w związku z tym uznać, że osoby trzecie (w opisanym wyżej zakresie) mogą od tego roku skutecznie regulować również zobowiązania podatkowe powstałe wcześniej.