Dzierżawa gruntów rolnych w podatku VAT i dochodowych

Przeczytaj także: Czynsz dzierżawny nie zawsze z podatkiem dochodowym

Podatek od towarów i usług

Działalność rolnicza mieści się w pojęciu działalności gospodarczej na potrzeby podatku od towarów i usług. Dlatego właśnie podatnik prowadzący taką działalność podlega pod reżim tej ustawy (oraz aktów wykonawczych wydanych na jej podstawie).

Ustawa o VAT wyjaśnia przy tym, co należy rozumieć pod pojęciem gospodarstwa rolnego oraz co jest działalnością rolniczą (art. 2 pkt 15 i 16 ustawy o VAT).
I tak gospodarstwem rolnym jest gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym (czyli obszar gruntów rolnych, jak też gruntów zakrzewionych i zadrzewionych na użytkach rolnych, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej).

Działalnością rolniczą jest natomiast produkcja roślinna i zwierzęca, w tym również produkcja materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcja warzywnicza, gruntowa, szklarniowa i pod folią, produkcja roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadownicza, chów, hodowla i produkcja materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcja zwierzęca typu przemysłowego lub fermowego oraz chów i hodowla ryb i innych organizmów żyjących w wodzie, a także uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin "in vitro", fermowa hodowla i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowla i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, chów i hodowla dżdżownic, entomofagów i jedwabników, prowadzenie pasiek oraz chów i hodowla innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym oraz sprzedaż produktów gospodarki leśnej i łowieckiej, z wyjątkiem drewna okrągłego z drzew tropikalnych (PKWiU 02.20.13.0) oraz bambusa (PKWiU ex 01.29.30.0), a także świadczenie usług rolniczych (które zostały wymienione w załączniku nr 2 do ustawy o VAT).

Wśród usług rolniczych znalazły się m.in. wynajem i dzierżawa maszyn i urządzeń rolniczych, ale uwaga - bez obsługi. W żadnym miejscu natomiast ustawodawca nie wskazał, iż do działalności rolniczej zalicza się także dzierżawę gruntów rolnych. Sama ustawa nie zawiera też w tym zakresie zwolnienia czy obniżonej stawki VAT dla tego typu usługi.

Powyższe nie oznacza jednak, że rolnik z tego tytułu VAT musi płacić i to nawet wówczas, gdy rozlicza ten podatek z tytułu prowadzonego gospodarstwa rolnego.

Usługa dzierżawy gruntów rolnych zatem jest zwolniona z podatku. Warto też dodać, że jeżeli dokonuje tej czynności rolnik będący podatnikiem VAT czynnym, nie ma on co do zasady obowiązku wystawiana faktury. Jeżeli jednak dzierżawca takiego dokumentu zażąda (w ustawowym 3-miesięcznym terminie), fakturę należy wystawić

Dzierżawa gruntów rolnych w podatku dochodowym od osób fizycznych

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie definicji gospodarstwa rolnego również odnosi się do przepisów ustawy o podatku rolnym. Tutaj jednakże sama działalność rolnicza jest wyłącza spod działania tej ustawy (za wyjątkiem tzw. działów specjalnych produkcji rolnej). Mówiąc innymi słowy, działalność rolnicza w ogóle nie jest opodatkowana podatkiem dochodowym. Rzecz jasna definicja działalności rolniczej znalazła się w ustawie podatkowej.

Podobnie jednak jak w podatku VAT, także i tu dzierżawa gruntów rolnych nie jest działalnością rolniczą. Podatku jednakże i w tym przypadku płacić nie trzeba.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wśród źródeł przychodów wymienia m.in. najem czy dzierżawę wykonywane poza działalnością gospodarczą. Mówi o tym art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy. Przepis ten zawiera jednakże pewne zastrzeżenie. Otóż w tym źródle przychodu mieści się dzierżawa, poddzierżawa gospodarstwa rolnego lub jego składników, ale wyłącznie na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej.

Ustawodawca zatem wyłączył tutaj z podatku dzierżawę gruntów rolnych (które jednak muszą tworzyć u wydzierżawiającego gospodarstwo rolne), które mają nadal służyć działalności rolniczej. Jeżeli jednak cel ich dzierżawy byłby inny, z zapłatą podatku dochodowego trzeba się liczyć. Wtedy można wybrać sposób opodatkowania tak uzyskanych przychodów. Możliwe są dwa rozliczenia: skala podatkowa albo ryczałt ewidencjonowany.

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 24.07.2014 r. nr ITPB1/415-514/14/KW wyjaśnił, że jeżeli przedmiotem dzierżawy są grunty rolne spełniające ustawowe kryteria definicji gospodarstwa rolnego lub wchodzące w skład takiego gospodarstwa, to w związku z tym, że grunty te wydzierżawiane są na cele rolnicze – uzyskiwane wynagrodzenie tytułem czynszu dzierżawnego nie stanowi źródła przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dzierżawa gruntów rolnych z podatkiem dochodowym od osób prawnych

Niestety stosownego zwolnienia tudzież wyłączenia z opodatkowania zabrakło w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Wprawdzie i tutaj spod opodatkowania także wyłączona jest działalność rolnicza (za wyjątkiem działów specjalnych produkcji rolnej), niemniej i tu wydaje się, że dzierżawa gruntów rolnych działalnością rolniczą nie jest (w definicji tej działalności zawartej w ustawie o CIT nic bowiem o tym się nie mówi).

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 18.06.2015 r. nr IBPBI/2/4510-264/15/SD wyjaśnił, że biorąc pod uwagę definicję działalności rolniczej zawartej w art. 2 ust. 2 ustawy o pdop, która ma charakter wyczerpujący, stwierdzić należy, że przychody osiągnięte z dzierżawy gruntów rolnych wykorzystywanych przez dzierżawców w działalności rolniczej, nie mieszczą się w kategorii przychodów z działalności rolniczej i podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. Działalność rolniczą prowadzi bowiem dzierżawca, a nie wydzierżawiający.

Zatem w przypadku podatku dochodowego od osób prawnych przy dzierżawie gruntów rolnych tworzących gospodarstwo rolne każdorazowo trzeba liczyć się z zapłatą podatku.