Znaki towarowe czyli amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych

Przeczytaj także: Opłata licencyjna to nie wartość niematerialna i prawna?

Znak towarowy stanowi część majątku firmy i według art. 22b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pod pewnymi warunkami może podlegać amortyzacji.

Sam znak towarowy w myśl przepisów podatkowych co do zasady nie podlega amortyzacji, gdyż sam w sobie nie jest uznawany za wartość niematerialną i prawną. Amortyzowane jest samo prawo ochronne na znak towarowy, które powinno posiadać kilka cech, a mianowicie:

• stanowić prawo określone w ustawie Prawo własności przemysłowej,
• zostać nabyte przez podatnika,
• nadawać się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania,
• być wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego  działalnością gospodarczą albo oddane przez niego do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu;

lub sam znak towarowy jako utwór (jeżeli nie zostało mu nadane prawo ochronne, a znak spełnia definicje utworu zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych).

Ważny jest w tym kontekście także przewidywany okres jego używania - powinien być on dłuższy niż rok.

Wszystkie wymienione warunki muszą być spełnione łącznie, co ogranicza w pewien sposób możliwości przedsiębiorcy w zakresie amortyzowania znaku. Także jeśli został on nabyty w sposób pierwotny (czyli wytworzony we własnym zakresie) lub zarejestrowany w Urzędzie Patentowym, nie może podlegać amortyzacji.

Urząd skarbowy uważa, że z chwilą rejestracji znak towarowy staje się wartością wytworzoną, a nie nabytą. Oznacza to, że wydatki, które przedsiębiorca poniósł przy wytwarzaniu prawa do znaku (czyli rejestracji), można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia.

W takim przypadku można dokonać odpisu amortyzacyjnego od prawa do znaku towarowego tylko wtedy, gdy dochodzi do nabycia wtórnego, czyli na dzień jego nabycia podatnik posiada na mocy prawomocnej decyzji Urzędu Patentowego szczególną ochronę prawną.

Prawa autorskie a amortyzacja znaku towarowego

Przedsiębiorca może amortyzować niezarejestrowany znak towarowy, o ile można zakwalifikować go jako utwór w rozumieniu przepisów o prawach autorskich. Amortyzacji podlegają wówczas autorskie prawa majątkowe do znaku towarowego.

Choć w niektórych kręgach zaliczenie niezarejestrowanego znaku towarowego do utworów może budzić sprzeciw, takie stanowisko zostało potwierdzone w kilku interpretacjach indywidualnych i orzeczeniach sądów.

Należą do nich interpretacja indywidualna dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 26 lipca 2013 r. (sygn. IPPB1/415-623/13-2-EC) oraz interpretacja  dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 22 października 2012 r. ( sygn. IPPB3/423-518/12-2/PK1). Jednak najistotniejszy jest wyrok poznańskiego WSA z 28 czerwca 2011 r. (sygn. akt I SA/Po 210/11), potwierdzony następnie przez NSA w wyroku z 8 października 2013 r. (sygn. akt II FSK 2812/11).

Znaleźć w nim można wyczerpujące wyjaśnienie: (...) o ile znak towarowy jako twór podlega ochronie zgodnie z przepisami ustawy o prawie autorskim, o tyle taki sam znak słowno-graficzny zgłoszony do rejestracji o udzielenie praw ochronnych na znak towarowy traci niejako przymiot utworu, bowiem w momencie zgłoszenia do rejestracji przez właściwy organ patentowy rozpoczyna się niejako jego ochrona na podstawie przepisów ustawy - Prawo własności przemysłowej. (...)

Należy więc zachować ostrożność przy wybieraniu między prawnoautorską ochroną  znaku towarowego lub prawami ochronnymi do niego, a także nie zapominać, że wspomniane wcześniej interpretacje i wyrok odnoszą się do indywidualnego przypadku  i choć możemy się w niektórych sytuacjach na nie powoływać, nie stanowią ogólnej wykładni prawa.

Znak towarowy jako wartość niematerialna i prawna

Jak już wspominano, znak towarowy (jeżeli nie jest wytworzony przez podatnika) zalicza się do wartości niematerialnych i prawnych. W ich przypadku, zwłaszcza jeśli zostały nabyte w drodze kupna, za wartość początkową uznaje się cenę nabycia, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji.

Kwotę tę pomniejsza się także o podatek od towarów i usług. Wyjątkiem od tej zasady są przypadki, w których zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego, podatnikowi nie przysługuje wówczas obniżenie kwoty podatku należnego o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Cenę koryguje się także o różnice kursowe, naliczane aż do dnia oddania do użytku wartości niematerialnej i prawnej. Inaczej oblicza się wartość początkową choćby w przypadku nabycia składników majątku w drodze spadku, darowizny lub wkładu niepieniężnego - w takim przypadku wartością początkową jest wartość rynkowa a z dnia nabycia, chyba że umowa, na podstawie której je nabyto, określa ją w niższej wysokości.