Ubezpieczenie od utraty dochodu nie jest kosztem prowadzonej firmy

Przeczytaj także: Utrata dochodów: polisa ubezpieczeniowa w kosztach podatkowych?

Sprawa rozpoczęła się od złożenia wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego. Wnioskodawcą w niniejszym przypadku był lekarz ortopeda, który przedstawił Ministrowi Finansów do rozstrzygnięcia następujące zagadnienie: czy składka z tytułu ubezpieczenia od utraty dochodu (całkowita okresowa niezdolność do pracy), której ideą jest gwarancja podtrzymania dochodu w sytuacji, gdy niemożliwe lub zagrożone jest uzyskiwanie przychodów z działalności gospodarczej, stanowi koszt podatkowy?

W pierwszej kolejności podatnik wyjaśnił, że w związku z prowadzoną przez niego działalnością ponosi określone koszty, takie jak np. pensje pracowników czy obowiązkowe składki na ubezpieczenie OC. Aktualnie rozważa również możliwość ujęcia w ramach powyższych kosztów wydatku z tytułu ubezpieczenia od utraty dochodu, które stanowi zabezpieczenie na wypadek całkowitej trwałej lub okresowej niezdolności do pracy na skutek choroby lub nieszczęśliwego wypadku. Powyższe ubezpieczenie gwarantuje jednorazowe świadczenie z tytułu śmierci lub trwałego uszczerbku na zdrowiu wypłatę miesięcznego świadczenia na wypadek niemożności prowadzenia działalności gospodarczej z przyczyn wskazanych w umowie.

Argumentacja wnioskodawcy

Zgodnie z treścią art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012r, poz. 361 z późn.zm.) – dalej w skrócie „u.p.d.o.f.” kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Wnioskodawca wskazuje, że tego rodzaju ubezpieczenie ma na celu zagwarantowanie podtrzymania dochodu w sytuacji, gdy niemożliwe lub zagrożone jest uzyskanie przychodów z działalności gospodarczej. Zatem powyższy wydatek stanowi gwarancję ciągłości funkcjonowania działalności gospodarczej (utrzymywanie sytuacji, w której działalności przynosi dochody) w przyszłości, a w konsekwencji zdaniem Wnioskodawcy spełnia przesłanki wyrażone w art. 22 ust. 1 u.p.t.u.

Ponadto uwzględniając wysokość kosztów prowadzenia gabinetu lekarskiego i kwotę świadczeń z ZUS, na które to świadczenie składki płacone są obligatoryjnie, stwierdzić należy, że świadczenia z ZUS nie dają żadnej gwarancji zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów w sytuacji zdarzenia, jakim jest choroba lub nieszczęśliwy wypadek. Nie mogąc prowadzić gabinetu i będąc zmuszonym do ponoszenia kosztów przez okres kilkumiesięczny bez możliwości osiągania dochodów, lekarz bez dodatkowego ubezpieczenia, nie byłby w stanie utrzymać źródła przychodów, jakim jest prowadzenie gabinetu lekarskiego.

Stanowisko Ministerstwa Finansów

Minister Finansów uznał, że stanowisko Wnioskodawcy w przedmiotowej sprawie jest nieprawidłowe. Istotny bowiem jest cel tak poniesionego wydatku.

Zdaniem MF w tej sytuacji głównym celem jest zabezpieczenie bytu samego wnioskodawcy na wypadek niezdolności do pracy, co determinuje, że tego rodzaju wydatki mają charakter osobisty. Natomiast sama konieczność opłacania składek z tytułu tego typu ubezpieczenia jest niezależna od faktu, czy Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą. Główną bowiem ideą ubezpieczenia od utraty dochodu jest niepogorszenie sytuacji materialnej ubezpieczonego czy utrzymanie dotychczasowego poziomu jego życia mimo choroby czy wypadku. Nie bez znaczenia jest również okoliczność, że w razie wypłaty odszkodowania nie będziemy mieć do czynienia z przychodem z działalności gospodarczej.

Ponadto MF wyraźnie podkreślił, że być może z pozoru tak poniesiony wydatek ma na celu zabezpieczenie lub też zachowanie źródła przychodu w postaci działalności gospodarczej, jednakże należy mieć na uwadze fakt, że uzyskane pieniądze z tytułu zawartego ubezpieczenia mogą zostać rozdysponowane w dowolny sposób i nie zawsze będzie to równoznaczne z przekazaniem ich na prowadzoną działalność gospodarczą.

Zdaniem MF nie wykluczona bowiem jest sytuacja, w której w pierwszej kolejności środki pochodzące z ubezpieczenia będą miały na celu przywrócenie stanu zdrowia ubezpieczonego. Wobec powyższego nie można jednoznacznie uznać, że wydatki wskazane przez Wnioskodawcę spełniają przesłanki z art. 22 ust. 1 u.p.t.u. a zatem przyczyniają się do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego

Spór trafił do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, który zgodził się z oceną prawną stanu faktycznego jakiej dokonał MF w swojej interpretacji indywidualnej. Zdaniem Sądu zasadniczą kwestią w tego rodzaju sprawach jest niewątpliwie związek poniesionego kosztu uzyskania przychodu z przychodem (musi zaistnieć związek przyczynowo-skutkowy), który w analizowanym przypadku nie wystąpi, gdyż źródłem przychodu byłaby wypłata odszkodowania zabezpieczającego dochód Wnioskodawcy, a nie koszty, jakie ponosiłby w związku z prowadzonym dalej gabinetem lekarskim. Wydatek na składkę ubezpieczenia jest bowiem w opisanym stanie kosztem związanym z wypłatą odszkodowania, a nie pracą gabinetu.

Sąd zaznaczył, że podatnik w niniejszej sprawie zbyt szeroko interpretuje pojęcie „ w celu uzyskania przychodu”, bowiem owa możność uzyskania przychodu poprzez dokonanie wydatku winna być oceniania z uwzględnieniem zasad doświadczenia życiowego i praktyki obrotu gospodarczego. Ponadto wskazana możność uzyskania przychodu, którą stanowi osobiste i autonomiczne wykonywania zawodu lekarza jest czysto teoretyczna, gdyż wypłacone odszkodowanie może, aczkolwiek nie musi być przeznaczone właśnie na podtrzymanie pracy gabinetu.

Opisana przez wnioskodawcę sytuacja stanowi jedynie deklarację podatnika na przyszłość, że wypłata świadczenia ma zagwarantować ochronę i zabezpieczenie źródła przychodów. Na zakończenie Sąd wskazał, że wprawdzie nie jest zupełnie wykluczona możliwość uznania tak wskazanego wydatku jako wydatku przyczyniającego się do uzyskania przychodu z gabinetu lekarskiego w przyszłości, jednakże faktycznie jest on obojętny dla uzyskiwania przychodu.