Podatek VAT i likwidacja firmy: spis z natury bez środków trwałych?

Przeczytaj także: Likwidacja działalności gospodarczej w podatku VAT i dochodowym

Mówi o tym art. 14 ustawy o podatku od towarów i usług.

Do remanentu likwidacyjnego odnoszą się przy tym także przepisy art. 91 ust. 4-7 ustawy o VAT, a traktujące o tzw. okresie korekty VAT, który odnosi się w zakresie takiej korekty m.in. w stosunku do środków trwałych ujętych w spisie z natury.

Jeden z podatników we wniosku o interpretację wysunął przy tym śmiałą tezę, że w remanencie likwidacyjnym nie należy ujmować wartości środków trwałych będących własnością podatnika (chodziło o nieruchomość). Jego zdaniem do środków trwałych wykorzystywanych na potrzeby działalności powinny mieć zastosowanie jedynie regulacje zawarte w art. 91 ustawy o VAT, w związku z czym podatnik winien dokonać korekty podatku naliczonego, o ile likwidacja firmy nastąpiłaby tutaj w okresie korekty. W ocenie podatnika po upływie okresu korekty należy przyjąć, że odliczony podatek naliczony od wytworzenia środka trwałego został "skonsumowany" na cele firmowe i posiadanie na stanie tych towarów w momencie likwidacji działalności gospodarczej nie powinno wywołać już żadnych skutków w podatku od towarów i usług.

Inna wykładnia przepisów narusza jego zdaniem zasadę neutralności podatku VAT.

Organ podatkowy z powyższym oczywiście się nie zgodził wskazując na literalne brzmienie regulacji zawierających definicję towarów (są nimi także środki trwałe) i uznając, że w spisie z natury na dzień likwidacji środki trwałe również winny zostać ujęte i opodatkowane. Sprawa trafiła do sądu, który w pierwszej instancji skargę uznał za zasadną, niemniej pogląd podatnika, zgodnie z którym co do zasady środki trwałe w spisie sporządzanym na dzień likwidacji nie powinny być ujmowane, uznał za zbyt daleko idący (wyrok WSA w Lublinie z dnia 16.10.2013 r., sygn. akt I SA/Lu 771/13). Niemniej zdaniem sądu art. 14 oraz art. 91 ustawy o VAT należy odczytywać we wzajemnym powiązaniu.

W pierwszej kolejności WSA przyznał, że nie ma podstaw do wyłączenia z pojęcia towarów w ujęciu art. 14 ust. 1 ustawy o VAT, tych towarów, które zostały zaliczone przez podatnika do jego środków trwałych.

Zdaniem sądu „(…) nie ma podstaw do wyłączenia z pojęcia towarów w ujęciu tego przepisu, tych które zostały zaliczone przez podatnika do jego środków trwałych. Ze sformułowania, że towary nie były przedmiotem dostawy nie można wyciągać jednoznacznych wniosków, że przepis ten odnosi się jedynie do towarów nabytych w celu dostawy. Czym innym jest bowiem fakt niedokonania dostawy towaru po nabyciu, a czym innym niedokonanie dostawy towaru nabytego w tym celu. Środki trwałe podatników też bywają, i to nierzadko, przedmiotem dostawy, aczkolwiek nie są nabyte w celu zrealizowania dostawy. Omawiany przepis nie stanowi, że jego dyspozycja w spornej części odnosi się tylko do towarów nabytych w celu dokonania dostawy.(…)”

Analizując regulacje krajowe w zestawieniu z prawem unijnym Sąd doszedł jednak do wniosku, że po upływie okresu korekty, środki trwałe podatnika w momencie likwidacji przez niego działalności, nie powinny podlegać opodatkowaniu i być ujmowane w spisie likwidacyjnym, skoro minął normatywnie określony czas korekty podatku naliczonego z tytułu ich nabycia, wynikający z założonego czasu zużycia tych środków w działalności podatnika.

Fiskus z takim podejściem się nie zgodził i złożył kasację do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ten sprawy jednak nie rozstrzygnął. Postanowieniem z dnia 05.02.2015 r. sygn. akt I FSK 255/14 zawiesił postępowanie i wystąpił z pytaniem prejudycjalnym do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej o następującej treści:

Czy art. 18 lit. c) dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE z 2006 r., Nr L 347, s. 1 i nast. ze zm.) należy tak rozumieć, że po upływie okresu korekty, o której stanowi art. 187 dyrektywy, środki trwałe podatnika, z tytułu nabycia których odliczył VAT, w momencie zaprzestania przez niego działalności nie powinny podlegać opodatkowaniu i być ujmowane w spisie likwidacyjnym, skoro minął normatywnie określony czas korekty podatku naliczonego z tytułu ich nabycia, wynikający z założonego czasu zużycia tych środków w działalności gospodarczej podatnika, czy też niezależnie od okresu korekty środki trwałe w momencie zaprzestania działalności gospodarczej podatnika podlegają opodatkowaniu?

Niestety na odpowiedź musimy poczekać. Niemniej uzyskanie odpowiedzi zbieżnej z zaprezentowanym wyżej podejściem WSA pozwoli podatnikom likwidującym swoje firmy na zmniejszenie zobowiązań podatkowych związanych właśnie z wykazywaniem w spisie z natury środków trwałych, zwłaszcza gdy tymi są nieruchomości.