Wyłudzenia VAT jak budżet na wojsko

Przeczytaj także: Państwo traci miliony na transakcjach karuzelowych w podatku VAT

Tak zwana luka w VAT to różnica między tym co budżet realnie zyskuje z VAT, a teoretycznymi wpływami budżetu, które by występowały gdyby całość konsumpcji była obłożona efektywnym podatkiem VAT. Główną przyczyną występowania luki podatkowej są oszustwa związane z wyłudzeniami tego podatku.

Prognozowana przez firmę doradczą PwC wartość luki w VAT wyniesie w 2014 roku około 42 mld złotych, czyli około 2,5 proc. PKB. W zeszłym roku było to 46,8 mld złotych, co odpowiadało 2,9 proc. PKB. Luka w VAT była najmniejsza siedem lat temu, wyniosła wówczas 0,6 proc. PKB. Jak zauważają eksperci z PwC, gdyby udało się zmniejszyć obecną skalę wyłudzeń do tamtego poziomu, to budżet państwa zyskałby około 31,5 mld złotych, co jest sumą porównywalną z tegorocznym budżetem Ministerstwa Obrony Narodowej.

Rozmiar wyłudzeń zmniejszyło wprowadzenie do regulacji podatkowych mechanizmu tzw. odwróconego VAT-u dla obrotu towarami "wrażliwymi", w których przypadku skala nadużyć była największa.

Odwrócone obciążenie VAT polega na obowiązku odprowadzenia tego podatku nie przez sprzedawcę, ale nabywcę danego towaru lub usługi. Dotychczas odwrócony VAT dotyczy między innymi obrotu uprawnieniami do emisji CO2, złomem, niektórymi surowcami wtórnymi czy niektórymi wyrobami stalowymi.

Rząd chce rozszerzyć mechanizm odwrotnego obciążenia na obrót złotem w postaci surowca lub półproduktu (o próbie 325 tysięcznych lub większej), niektórymi towarami ze stali, telefonami komórkowymi, smartfonami, tabletami, notebookami, laptopami oraz konsolami do gier.

– Trzeba jednak jasno powiedzieć, że VAT odwrócony - polegający na obciążeniu odpowiedzialnością za jego odprowadzenie stronę kupującą transakcji - ma jedynie działanie doraźne „post factum”, jest działaniem punktowym a nie systemowym i nie może stanowić jedynego długotrwałego rozwiązania przeciwdziałającego nadużyciom w podatku VAT – wskazuje Jan Tokarski, wicedyrektor w dziale prawno-podatkowym PwC.

Skalę oszustw zmniejsza również działalność Urzędów Kontroli Skarbowej oraz Wywiadu Skarbowego. Wiąże się to jednak z długotrwałymi i uciążliwymi kontrolami, niestety prowadzonymi również wobec uczciwych przedsiębiorców.

Według PwC skuteczną walkę umożliwią działania systemowe, które utrudnią lub uniemożliwią nadużycia już na etapie samej transakcji. Rozwiązaniem takim może być tzw. podzielona płatność, gdzie przy każdej transakcji, cena netto jest wpłacana na konto bieżące dostawcy, podczas gdy odpowiednia kwota podatku trafia na odrębne konto podatkowe.