Leasing bilansowo finansowy: amortyzacja wykupionego środka trwałego

Przeczytaj także: Amortyzacja samochodu osobowego w leasingu finansowym

A to dlatego, że w przypadku leasingu operacyjnego korzystający do kosztów uzyskania przychodów zalicza płacone finansującemu raty leasingowe (zwane też czynszami), zaś w przypadku leasingu finansowego, przedmiot leasingu uznaje za swój środek trwały i go amortyzuje – kosztem są dokonywane odpisy amortyzacyjne oraz odsetkowa część raty leasingowej.

Podobnie jest w prawie bilansowym. Przy leasingu operacyjnym do kosztów jednostki są zaliczane płacone finansującemu raty leasingowe, zaś przy leasingu finansowym – dokonywane odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej przedmiotu leasingu zaliczonego do środków trwałych korzystającego, jak też część odsetkowa raty leasingowej.

Na pierwszy rzut oka zatem wydaje się, że zarówno na tle podatków dochodowych jak i prawa bilansowego wszystko jest tak samo. W zakresie rozpoznawania kosztów można się z takim stwierdzeniem zgodzić, niestety ustawa o rachunkowości sporą część umów leasingu traktowanych podatkowo jako operacyjne, nakazuje uznawać za finansowe.

To z kolei powoduje dodatkowe komplikacje. Dana jednostka bowiem na potrzeby bilansowe musi uznać przedmiot takiej umowy leasingu za swój środek trwały i go amortyzować, zaliczając jednocześnie do kosztów uzyskania przychodów (bilansowo) dokonywane odpisy amortyzacyjne. Przy ustalaniu podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym natomiast dokonywane odpisy kosztem nie będą. Do tych zostaną za to zaliczone płacone finansującemu raty leasingowe. Co za tym idzie, na etapie ustalania podstawy opodatkowania należy dokonać odpowiednich korekt wartości wyrażonych w księgach.

Komplikacje mogą też się pojawić na etapie wykupu takiego przedmiotu z leasingu. Na potrzeby bilansowe taki składnik majątku może być już bowiem przykładowo całkowicie zamortyzowany, przy czym na gruncie podatku dochodowego stanie się nowym środkiem trwałym, który trzeba będzie amortyzować. Co niezwykle ważne, w takiej sytuacji nie ma podstaw do tego, aby w momencie wykupu, cenę wykupu wprowadzać do ksiąg rachunkowych. Ta bowiem powinna powiększyć wartość początkową środka trwałego, stanowiącą podstawę naliczania amortyzacji bilansowej.

Wskazana cena wykupu stanowi natomiast wartość początkową ewentualnego środka trwałego dla celów podatkowych. Co ważne, tak dokonywane odpisy amortyzacyjne od bilansowo już zamortyzowanego środka trwałego nie powinny być ewidencjonowane w księgach rachunkowych, a jedynie uwzględniane przy ustalaniu podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym (nie ma przy tym przeszkód, aby odpisy te były ujmowane w ewidencji pozabilansowej). Ponadto podatkowe odpisy amortyzacyjne muszą być uwzględnione w sporządzonej w tym celu podatkowej tabeli amortyzacyjnej.