Usługi outplacement a podatek VAT

Przeczytaj także: Kurs prawa jazdy dla pracownika w rozliczeniu podatkowym

Załóżmy, że spółka Alfa zamierza zwolnić pracownika z 15-letnim stażem pracy. Zwolnienie to nie jest elementem zwolnień grupowych, a zatem pracodawca nie jest formalnie zobligowany do wyświadczenia usług outplacement. Przyczyną zwolnienia jest likwidacja stanowiska pracy. W związku z powyższym Spółka posiada wątpliwość, czy świadczenie przedmiotowej usługi jest czynnością opodatkowaną VAT, oraz czy w związku z nabyciem towarów i usług dotyczących tej usługi przysługuje jej prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT) podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług, o którym mowa powyżej, rozumie się natomiast każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy o VAT).

W przedstawionym powyżej przykładzie, wątpliwości nie powinien budzić fakt świadczenia przez spółkę Alfa na rzecz zwolnionego pracownika usługi. Spółka Alfa poprzez outplacement podejmuje szereg działań, których celem jest pomoc pracownikowi w podjęciu nowej pracy lub innej aktywności zawodowej. Zwolniony pracownik odnosi w ten sposób wymierną korzyść z działań tego podmiotu. Z tych powodów pomiędzy spółką Alfa a jej pracownikiem zachodzi relacja usługodawca – usługobiorca. Dodatkowo, czynność ta jest dokonywana bez wynagrodzenia.

Z zasady, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają jedynie czynności odpłatne. Od reguły tej przewidziano jednakże dwa wyjątki, z których w przedstawionym stanie faktycznym, istotne znaczenie ma jeden (wynikający z art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT). Przywołany przepis stanowi, że za odpłatne (czyli inaczej opodatkowane) świadczenie usług uznaje się również: nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Powyższa regulacja nakazuje opodatkowanie podatkiem VAT czynności, które łącznie spełniają dwa warunki:

1. jest to usługa wykonywana bez wynagrodzenia;
2. jej świadczenie ma cel inny niż działalność gospodarcza podatnika (tutaj spółki Alfa), np. jest to świadczenie na cele osobiste pracowników podatnika.

Nieodpłatne świadczenie przez spółkę Alfa usługi outplacement na rzecz pracownika spełnia niewątpliwie pierwszy z przedstawionych wyżej warunków. W związku z czym kluczowa jest odpowiedź na pytanie, czy działania tego podmiotu są wykonywane na cele inne niż działalność gospodarcza.

Podkreślić w tym miejscu należy okoliczność, że spółka Alfa świadczy usługę outplacement z własnej inicjatywy, a nie jest do tego zobowiązana przez przepisy prawa. W przeciwnym wypadku, tj. gdy spółka Alfa byłaby zobligowana do pomocy zwalnianym pracownikom (np. przy zwolnieniach grupowych), możliwa byłaby argumentacja, że outplacement jest konieczny w prowadzeniu przez ten podmiot działalności gospodarczej (gdyż odrębne przepisy wymagałyby od Niej takiego postępowania). W przedstawionym stanie faktycznym, spółka Alfa nie jest zobligowana prawnie do zapewniania outplacement. Świadczenie to jest więc niezwiązane ze stosunkiem pracy łączącym z pracownikami. Wręcz przeciwnie, outplacement odnosi się do osobistego, prywatnego świadczenia pracowników, podnosi ich szanse zatrudnienia poza przedsiębiorstwem spółki Alfa.

Innymi słowy, spółka Alfa dokonuje nieodpłatnego świadczenia usługi na cele osobiste pracowników. Tym samym, wykonuje czynność opodatkowaną podatkiem VAT na mocy art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT. Przedmiotowa transakcja podlega opodatkowaniu wg podstawowej stawki podatku VAT, tj. 23%. Podstawą opodatkowania, zgodnie z art. 29a ust. 5 ustawy o VAT, jest jest koszt świadczenia tej usługi poniesiony przez podatnika. Obowiązek podatkowy powstanie z chwilą wykonania świadczenia, tj. zgodnie z art. 19a ust. 1 analizowanej ustawy.

Dla potrzeb świadczenia usługi outplacement spółka Alfa dokonuje nabycia określonych towarów i usług opodatkowanych podatkiem VAT. Kwestię odliczenia tego podatku naliczonego reguluje art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Świadczenie przez spółkę Alfa usługi outplacement niewątpliwie jest czynnością opodatkowaną w VAT, gdyż jak wskazano powyżej czynność należy z punktu widzenia omawianej ustawy opodatkować. A zatem, spółce Alfa przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług związanych z wyświadczeniem usługi outplacement .