Podatek VAT: miejsce opodatkowania gdy refakturowanie usług

Przeczytaj także: Refakturowanie usług gastronomicznych a brak odliczenia VAT

Refakturowania nie można traktować jako „przepisania” faktury, a co za tym idzie, stosować automatycznie tych samych zasad opodatkowania na refakturze, co na fakturze pierwotnej. Dlaczego?

Istotny w tej kwestii jest art. 8 ust. 2a ustawy o VAT, który mówi, że w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Refakturowanie stanowi zatem w istocie odprzedaż usług. Warto w tym miejscu dodać, że wskazana regulacja została dodana do ustawy o VAT z dniem 1 kwietnia 2011 r. Jest ona w zasadzie pierwszą regulacją, która jednoznacznie potwierdza możliwość refakturowania w postaci odprzedaży usług. Niemniej organy podatkowe także wcześniej akceptowały stanowisko, zgodnie z którym refakturowania w istocie taką odprzedaż usług stanowi.

Co to oznacza w praktyce? Otóż na każdym etapie odprzedaży takiej usługi konieczna jest analiza zasad jej opodatkowania. Załóżmy dla przykładu, że niemiecka firma zleciła polskiej firmie X przeprowadzenie kampanii reklamowej, ta zaś skorzystała w tym zakresie z usług podwykonawcy (innej polskiej firmy Z).

Miejsce opodatkowania usług reklamowych określa się w ustawie o VAT na zasadach ogólnych, określonych w art. 28b, zgodnie z którym miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, tudzież miejsce, w którym podatnik ten posiada stałe miejsce prowadzenia działalności (jeśli usługi te są świadczone dla tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika).

Włączając tutaj regułę określoną w art. 8 ust. 2a należy przyjąć, że polska firma X, która przyjęła zlecenie od kontrahenta zagranicznego, najpierw kupiła tę usługę od firmy Z, zaś następnie ją sprzedała firmie zagranicznej.

Na pierwszym „etapie obrotu” (a więc przy jej zakupie przez firmę X od firmy Z) zatem usługa ta będzie opodatkowana w Polsce (jako że nabywcą jest firma polska). Sprzedawca (firma Z) wykaże od niej 23% podatek VAT, który firma X będzie mogła odliczyć.

Następnie firma X sprzedając tę usługę kontrahentowi z Niemiec, od czynności tej nie wykaże podatku należnego. W myśl przytoczonego wyżej art. 28b ustawy bowiem miejscem jej świadczenia będzie terytorium Niemiec (a więc kraj nabywcy) i w Polsce nie podlega ona opodatkowaniu.

Warto jednak pamiętać, że reguła ta nie zawsze ma zastosowanie. Przykładem jest tutaj chociażby większość usług świadczonych dla niepodatników (czyli przede wszystkim osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej), gdzie miejsce świadczenia co do zasady określa się w kraju usługodawcy, czy też szeroko rozumiane usługi na nieruchomościach, opodatkowane zawsze w kraju, w którym owa nieruchomość się znajduje (bez względu na status nabywcy).