Niepodpisane wspólne zeznanie podatkowe

Przeczytaj także: Renta rodzinna dziecka a zeznanie podatkowe samotnego rodzica

Zeznania podatkowe w pierwszej części formularzy wymagają podania danych identyfikujących osoby, których dotyczą jak też wskazania, do którego urzędu skarbowego są kierowane oraz wybranego sposobu rozliczenia (indywidualnie czy na zasadach preferencyjnych, przy czym te ostatnie tyczą się tylko podatników rozliczających się na zasadach ogólnych).

Następnie w zeznaniach podatnicy określają wysokość uzyskanych przychodów, kosztów ich uzyskania, wpłaconych (czy też pobranych przez płatników) zaliczek na podatek, przysługujące odliczenia bądź obowiązkowe doliczenia, wyliczony podatek, kwoty odliczeń (w postaci chociażby ulg podatkowych) i doliczeń do podatku oraz kwotę należną fiskusowi. Gdy ta jest większa od wpłaconych zaliczek, powstałą różnicę podatnik musi dopłacić. Jeżeli podatek należny będzie z kolei mniejszy od wpłaconych (czy też pobranych przez płatnika) w trakcie roku zaliczek na podatek, wystąpi jego nadpłata, którą urząd skarbowy podatnikowi zwróci (chyba że zostanie ona wykorzystana na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych, bądź też istniejących zaległości wraz z odsetkami za zwłokę).

Na samym końcu formularzy zeznań podatkowych ustawodawca przewidział natomiast miejsce na podpis podatnika i jego małżonka (jeżeli rozliczają się wspólnie). Warto przy tym pamiętać, że obecnie w przypadku zeznań wspólnych honorowane są także te, które zawierają podpis tylko jednego z małżonków, a nie obydwóch. Podpis może zostać złożony fizycznie na dokumencie papierowym, czy też elektronicznie w postaci podpisy elektronicznego, czy też podpisania zeznania odpowiednimi danymi podatnika (odpowiedni identyfikator podatkowy w postaci NIP lub PESEL, imię, nazwisko, data urodzenia podatnika oraz kwota przychodu wynikająca z zeznania lub rocznego obliczenia podatku wykazana w PIT za zeszły rok).

Dla zachowania swojej ważności zeznanie winno być obowiązkowo podpisane. Jak zachować się w sytuacji, gdy PIT taki przez omyłkę zostanie wysłany do urzędu bez podpisu (co oczywiście może nastąpić tylko w przypadku wersji papierowej, gdyż przy zeznaniach elektronicznych system od razu zasygnalizuje brak niezbędnych informacji)?

Sprawę taką rozpatrywał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku z dnia 07.06.2011 r. sygn. akt I SA/Bd 226/11 (orzeczenie prawomocne). Sprawa dotyczyła zeznania podatkowego za rok 2009. Podatniczka w kwietniu 2010 r. złożyła zeznanie za rok 2009 (PIT-36) wybierając sposób opodatkowania wspólnie z małżonkiem. Zeznanie to nie zostało jednak podpisane przez małżonka podatniczki (w tamtym czasie przepisy nie wskazywały wprost, że zeznanie może podpisać tylko jedno z małżonków).

Organ podatkowy w związku z powyższym wezwał podatniczkę do złożenia wyjaśnień i skorygowania błędów w deklaracji wskazując jednocześnie, że z uwagi na brak podpisu męża, nie mają oni prawa do wspólnego opodatkowania.
W odpowiedzi na to wezwanie w czerwcu 2010 r. podatniczka złożyła korektę deklaracji uzupełnioną o podpis małżonka. Złożyła także pełnomocnictwo udzielone jej przez małżonka w marcu 2010 r., upoważniające ją do dokonywania wszelkich czynności faktycznych i prawnych związanych z rozliczeniem podatku dochodowego za rok 2009 w tym do złożenia zeznania PIT-36 oraz wniosku o wspólne opodatkowanie małżonków.

Organ podatkowy uznał jednak powyższe za nieprawidłowe, wszczął postępowanie i wydał decyzję, w której podstawa opodatkowania została obliczona bez zastosowania wspólnego opodatkowania małżonków. Podatniczka od decyzji tej się odwołała, jednakże organ odwoławczy decyzję utrzymał w mocy. Sprawa trafiła w związku z tym do WSA.

Ten uznał ją za zasadną. Sąd wskazał, że możliwość uprzywilejowanego opodatkowania małżonków została z woli ustawodawcy w sposób wyraźny uzależniona od spełnienia ściśle określonych warunków. Jednym z nich jest złożenie wniosku w terminie do 30 kwietnia danego roku podatkowego według ustalonego wzoru, jakim był druk zeznania podatkowego. Bezspornym w sprawie jest, że ten warunek został zachowany. W pierwotnie złożonym zeznanie bowiem małżonkowie wyrazili wolę wspólnego opodatkowania poprzez zaznaczenie odpowiedniego pola jak też zastosowanie obliczeń przewidzianych dla rozliczenia preferencyjnego.

Zdaniem sądu natomiast sam brak podpisu małżonka nie może skutkować odmową łącznego opodatkowania małżonków. Jest to bowiem jedynie brak formalny zeznania podlegający uzupełnieniu w trybie art. 274 w zw. z art. 272 pkt 2 O.p. i nie można utożsamiać go z niezłożeniem wniosku w ogóle.

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 272 pkt 2 Ordynacji podatkowej, organy podatkowe pierwszej instancji dokonują czynności sprawdzających, mających na celu m.in. stwierdzenie formalnej poprawności składanych dokumentów. Art. 274 §1 pkt 2 tejże ustawy mówi natomiast, że w razie stwierdzenia, że deklaracja zawiera błędy rachunkowe lub inne oczywiste omyłki, bądź że wypełniono ją niezgodnie z ustalonymi wymaganiami, organ podatkowy zwraca się do składającego deklarację o jej skorygowanie oraz złożenie niezbędnych wyjaśnień, wskazując przyczyny, z powodu których informacje zawarte w deklaracji podaje się w wątpliwość.

Co za tym idzie, w przypadku stwierdzenia odstępstw od formalnej poprawności deklaracji organ podatkowy ma obowiązek zwrócić się do podmiotu, który ją złożył, o złożenie niezbędnych wyjaśnień oraz o jej skorygowanie. Czynności sprawdzające, o których mowa w art. 272 i następnych Ordynacji podatkowej dotyczą przede wszystkim sytuacji, w których ujawnione zostają braki formalne składanych deklaracji. Takim brakiem formalnym jest zaś m.in. wypełnienie deklaracji niezgodnie z ustalonymi wymaganiami.

Sąd dokonując analizy charakteru podpisu pod złożoną przez podatników deklaracją podatkową stwierdził, że brak podpisu nie stanowi takiej wady pisma, która pociągałaby za sobą jego bezwzględną bezskuteczność. Pozostaje tutaj aktualnym pogląd wyrażony w wyroku NSA z 05.02.1997 r. sygn. akt SA/Gd 2887/95, zgodnie z którym brak formalnego wymogu, jakim jest podpisanie wniosku o wspólne opodatkowanie nie powinien prowadzić do drastycznego skutku w postaci odmowy łącznego opodatkowania, jeśli wola opodatkowania została dostatecznie wyrażona.

Zdaniem WSA orzekającego w niniejszej sprawie dostateczne wyrażenie woli stanowi niewątpliwie zaznaczenie odpowiedniego kwadratu w części deklaracji dotyczącej sposobu opodatkowania, wypełnienie danych zarówno podatnika jak i małżonka oraz zadeklarowanie podstawy opodatkowania w wysokości połowy dochodu do opodatkowania.

Nie znajduje zatem uzasadnienia stanowisko, zgodnie z którym brak podpisu pod deklaracją traktować odmiennie niż brak podpisu pod wszelkimi innymi pismami kierowanymi przez podatników do organów podatkowych. Takie uchybienia, jako braki formalne, podlegają usunięciu po uprzednim wezwaniu organu.