Podatek VAT 2014: skomplikowany obowiązek podatkowy

Przeczytaj także: Rozliczanie podatku należnego VAT w 2014 r.

Od 2014 roku obowiązek podatkowy wyznacza najczęściej dokonanie dostawy lub wykonanie usługi. W konsekwencji kluczowego znaczenia nabierze prawidłowe ustalenie tego momentu. Dotyczy to w zasadzie większości umów zawieranych między przedsiębiorcami. Poniżej przedstawiamy najczęściej występujące w praktyce klauzule umowne dotyczące warunków sprzedaży lub płatności, których omawiany problem dotyczy.

Dostawa towaru
Sprzedaż towaru wystawionego w sklepie za pełną płatnością skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w momencie wydania towaru klientowi w zamian za zapłatę (art. 19a ust. 1 ustawy o VAT).

Przedpłata
Otrzymanie przed dostawą lub wykonaniem świadczenia przedpłaty skutkuje- powstaniem obowiązku podatkowego w momencie uiszczenia tej kwoty (art. 19a ust. 8 ustawy o VAT).

Sprzedaż wysyłkowa
Zgodnie z ogólnymi zasadami, jeżeli dostarczana rzecz ma być przesłana gdzie indziej niż do miejsca spełnienia świadczenia, to poczytuje się w razie wątpliwości, że wydanie towaru nastąpiło z chwilą, gdy w celu dostarczenia rzeczy na miejsce przeznaczenia sprzedawca powierzył ją przewoźnikowi trudniącemu się przewozem towarów tego rodzaju (art. 544 Kodeksu cywilnego). Zazwyczaj jednak strony umowy wskazują (jako miejsce świadczenia) miejsce odbioru przesyłki. Taka sytuacja po 1 stycznia 2014 r. może rodzić problemy. Liczy się bowiem data przeniesienia prawa do rozporządzenia towarem jak właściciel – czyli faktyczna dostawa. Nowe przepisy nie zawierają odpowiednika obowiązującego do końca 2013 r. art. 19 ust. 2 ustawy o VAT. Jeśli więc umowa przewiduje przeniesienie własności z chwilą wydania towaru kupującemu (np. przez kuriera), to sprzedawca (np. sklep internetowy) musi zidentyfikować moment, gdy własność towaru (prawo do rozporządzania jak właściciel) przejdzie na odbiorcę – co nie było dotychczas praktykowane.

Wymaga to albo poniesienia dodatkowych kosztów (potwierdzenie odbioru, szczególnie przesyłki kurierskiej, jest dość drogie), albo odpowiedniego zmodyfikowania umów (przejście własności w momencie wysyłki towaru). Może to jednak okazać się niedozwolone z uwagi na przepisy prawa cywilnego (kwestia przejścia odpowiedzialności oraz ryzyka przypadkowej utraty lub uszkodzenia towaru przy umowach zawieranych na odległość i prawa konsumenckiego). Można też wymagać od klientów, aby wskazali datę odbioru towaru. Jednak w przypadku odbiorców prywatnych może być trudno o rzetelną informację w tym zakresie.

Płatność ratalna, najem, leasing
W przypadku sprzedaży na raty oraz umów: dzierżawy, najmu, leasingu lub innych o podobnym charakterze zawartych na czas określony (dotyczy to także sprzedaży na warunkach odroczonej płatności), jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń nią przewidzianych (lub z chwilą zapłaty ostatniej raty) prawo własności zostanie przeniesione (uznane tym samym za dostawę towarów); obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy – czyli przeniesienia prawa własności.

Dostawa z zastrzeżeniem prawa własności
Tego typu transakcja polega na tym, że sprzedawca zastrzega sobie własność sprzedanej rzeczy ruchomej aż do zapłaty ceny. Wówczas uznaje się w razie wątpliwości, że przeniesienie własności rzeczy nastąpiło pod warunkiem zawieszającym. Oznacza to powstanie obowiązku podatkowego z chwilą zawarcia i wykonania umowy sprzedaży, czyli najczęściej w momencie wydania towaru. Skorzystanie z zastrzeżenia prawa własności rodzi obowiązek korekty, ale nie odsuwa momentu powstania obowiązku podatkowego.