Samochód osobowy: wynajem z pełnym odliczeniem VAT

Przeczytaj także: Wynajem samochodu sposobem na odliczenie podatku VAT

Rozpatrzmy następującą sytuację: Z dniem 1 października 2013 r. firma rozszerzyła prowadzoną działalność gospodarczą o wynajem samochodów. W połowie miesiąca nabyła samochód osobowy, który zamierza wynająć innej firmie. Czy w takim przypadku będzie miała pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktury zakupu tego pojazdu?

Obecnie w ustawie o podatku od towarów i usług brak jest przepisów regulujących ograniczenia przy odliczaniu podatku VAT od zakupu samochodów osobowych. Te znalazły się jednak w art. 3 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. nr 247, poz. 1652 ze zm.). Zgodnie z nim w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2 ustawy o VAT, stanowi 60 % kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca - nie więcej jednak niż 6.000 zł. Dodajmy na marginesie, iż powyższe ograniczenie dotyczy także samochodów używanych na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu czy innej umowy o podobnym charakterze. Tutaj kwotę podatku naliczonego stanowi 60% podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innej płatności wynikającej z zawartej umowy, a udokumentowanej fakturą, przy czym suma odliczonych kwot w całym okresie użytkowania samochodu nie może przekroczyć 6.000 zł.

Od powyższej zasady występują jednak pewne wyjątki. Jeden z nich mówi, że opisane wyżej ograniczenie nie dotyczy m.in. przypadków, gdy przedmiotem działalności podatnika jest (art. 3 ust. 2 pkt 7 przytoczonej wyżej ustawy):
a) odprzedaż tych samochodów (pojazdów) lub
b) oddanie w odpłatne używanie tych samochodów (pojazdów) na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze i te samochody (pojazdy) są przez podatnika przeznaczone wyłącznie do wykorzystania na te cele przez okres nie krótszy niż sześć miesięcy.

Co za tym idzie, przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą w zakresie wynajmu samochodów, nabywając samochód osobowy w tym właśnie celu, może od niego odliczyć pełny podatek VAT.

Niemniej należy mieć na uwadze, że jeżeli działalność firmy w zakresie wynajmu samochodów miała charakter transakcji jednorazowej i to jeszcze w dodatku krótkotrwałej, organy podatkowe mogą kwestionować prawo do pełnego odliczenia VAT-u od zakupu samochodu osobowego.

Powyższe potwierdził NSA w wyroku z dnia 1 lutego 2013 r., sygn. akt I FSK 386/12. Wprawdzie sąd odnosił się do handlu pojazdami, jednakże przez analogię wyrok ten można odnieść także do najmu samochodów.

Otóż NSA wskazał, że o prowadzeniu działalności gospodarczej w zakresie sprzedaży samochodów nie decyduje sama deklaracja prowadzenia takiej działalności czy odpowiedni wpis w organach ewidencyjnych. Aby w pełni odliczyć podatek naliczony od zakupu samochodu osobowego, podatnik musi faktycznie prowadzić działalność gospodarczą w tym zakresie, tzn. muszą wystąpić okoliczności przemawiające za tym, że odsprzedaż samochodów stanowi rzeczywisty przedmiot działalności.

Nabycie samochodu niejako przy okazji prowadzonej działalności (o czym w rozpatrywanej sprawie świadczy chociażby fakt, że od dnia rozszerzenia przedmiotu działalności do dnia przeprowadzania u podatnika kontroli, nabył on tylko jeden taki pojazd) nie prowadzi faktycznie do działalności gospodarczej w zakresie handlu pojazdami, a co za tym idzie, podatnikowi nie przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego od dokonanego zakupu. Powyższe potwierdziło również, że sprzedaż pojazdu była czynnością jednorazową, incydentalną.

Nie można przy tym zapominać, iż w przypadku najmu samochodów osobowych, aby możliwe było pełne odliczenie podatku VAT od ich zakupu, konieczne jest przeznaczenie ich wyłącznie na ten cel przez minimum pół roku. W tym czasie pojazd taki nie może służyć innym celom aniżeli oddanie go w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu/dzierżawy (np. wykorzystywaniu go we własnej działalności gospodarczej przedsiębiorcy).